نحوه استفاده از کود سه بیست برای درختان میوه

در دنیای مدرن امروزی، بهره‌گیری از جدیدترین کودهای مغذی جهت افزایش تناژ و کیفیت محصولات برای داشتن یک کشاورزی پربازده و اقتصادی امری گریزناپذیر است. یکی از کودهای کاربردی در این راستا، کود کامل سه بیست است. کود NPK 20-20-20 از رایج‌ترین کودها میان کشاورزان و باغداران است که تأثیر چشم‌گیری بر درختان دارد.

کود کامل NPK یکی از محبوب‌ترین کودهای شیمیایی است که برای تأمین عناصر اصلی مورد نیاز رشد گیاه در هر شرایطی می‌توان از آن استفاده کرد. در واقع، دلیل این نام‌گذاری این است که سه عنصر ذکر شده موجود در این کود در تمامی مراحل سه‌گانه‌ی کاشت، داشت و برداشت مورد نیاز گیاه هستند و وجود آنها در یک منبع، برتری ویژه‌ای است که نیاز به چند کود مختلف را برطرف می‌کند. کود سه بیست ، یک کود کامل و مغذی برای رشد و تقویت گیاهان است که با فرمولاسیون ویژه‌ی خود، نیازهای غذایی گیاهان را به طور کامل برطرف می‌کند. این کود با دارا بودن ۲۰ درصد نیتروژن، ۲۰ درصد فسفر و ۲۰ درصد پتاسیم، به عنوان یک منبع غنی و متعادل از عناصر مغذی، رشد سریع و مطلوب گیاهان را تضمین می‌کند. در اغلب نمونه‌های این کود عناصری نظیر منگنز, مولیبدن، روی و آهن نیز وجود دارد.

نیتروژن(N) موجود در این کود عامل اصلی رشد رویشی گیاه است و موجب رشد بهینه در تمام اندام‌های گیاه، از جمله: ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه (از جمله بذر) می‌شود.
فسفر(P) موجود در این کود، یکی از عناصر مهم در تشکیل ریشه‌ها است و وجود غلظت مناسب از فسفر در خاک می‌تواند رشد ریشه‌ها را تقویت کند. فسفر عنصری اساسی در تشکیل میوه و دانه‌ها در گیاهان است. باغ‌های میوه‌ای که دارای غنای مناسبی از فسفر هستند، محصولاتی بازارپسندتر با کیفیت تجاری بالاتر دارند؛ همچنین فسفر موجب تقویت مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی می‌گردد. گیاهانی که در طول رشد از مقدار کافی فسفر بهره‌مند می‌شوند، در مقابل تنش‌های محیطی مانند خشکسالی و شوری متحمل‌تر هستند.

پتاسیم(K) موجود در این کود، در روند ریشه‌زایی و توسعه سیستم ریشه‌ای نقش دارد و باعث مقاومت گیاه در برابر تنش‌های خشکی، شوری و بیماری‌ها می‌شود؛ همچنین در چرخه غذایی و انتقال مواد مغذی به سراسر گیاه نقش دارد.

میزان مصرف کود سه بیست برای هر درخت

میزان مصرف کود سه بیست با نحوه و زمان مصرف آن، رابطه مستقیم دارد. میزان مصرف با توجه به مرحله رشدی گیاه، فصل کوددهی، سن درخت، اندازه درخت یا پراکندگی ساقه و برگ‌ها، وضعیت رشد و نیازهای غذایی درخت تعیین می‌شود؛ بنابراین انجام آزمایشات آب و خاک و برگ سالیانه امری ضروری است، ضمن این که همواره باشد برچسب درج شده بر روی محصول به دقت مطالعه شود و توصیه‌های شرکت تولیدکننده کود و دستورالعمل مصرف مورد توجه قرار بگیرد؛ اما به طور کلی می‌توان گفت:

اگر از کود سه بیست به عنوان چالکود و در اواخر شهریور تا اوایل آذر ماه برای یک درخت میوه استفاده گردد، باید در چهار طرف درخت، گودالی به عمق 40 الی 60 سانتی متر ( بسته به خاک منطقه) حفر کرد و در هر گودال برای یک درخت با عمر بیش از 5 سال، میزان 200 الی 300 گرم و برای درختی با سن زیر 5 سال، میزان 150 گرم، کود سه بیست ریخت و قبل و بعد از کوددهی درخت را آبیاری نمود. از آنجایی که خیلی از مناطق کشاورزی و باغداری در ایران اغلب دچار تنش‌های محیطی مختلف می‌شوند، در این مرحله می‌توان از کودهای فروت ست به منظور تقویت ریشه‌های فرعی و افزایش مقاومت در برابر خشکی و شوری استفاده نمود، در این صورت، می‌توان به همراه چالکود سه بیست، 100 گرم فروت ست پودری را با سه بیست در هر چاله مخلوط کرد یا محلول فروت ست را محلول‌پاشی نمود. کود سه بیست به همراه فروت ست با هدف ریکاوری و تأمین نبیروی کافی جهت فصل رشد آتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در فصل بهار نیز می‌توان از کود سه بیست استفاده نمود. به طور کلی در این فصل، از اواسط فروردین ماه تا اوایل اردیبهشت ماه و در زمان تورم جوانه‌ها می‌توان از کود سه بیست به همراه فروت ست و امینواسید به صورت محلول‌پاشی استفاده کرد؛ همچنین می‌توان در اواسط خرداد ماه تا اواسط تیر ماه و پس از محلول‌پاشی کلسیم از کود سه بیست استفاده نمود. در این بازه زمانی به دلیل استفاده چند مرحله‌ای و ترکیبی از این کود با سایر کودها، بهتر است دوره آبیاری منظم و اصولی باشد تا درخت دچار تنش یا شوک نگردد.

زیاده‌روی در مصرف کود سه بیست موجب ایجاد مسمومیت عناصری مانند ازت و پتاسیم می‌شود و بافت برگ‌ها، دچار نکروز و پژمردگی می‌گردد و درخت در برابر حمله آفات و نفوذ عوامل بیماری زا آسیب‌پذیر خواهد شد. فصل بهار و تابستان بهترین زمان مصرف کود سه بیست است و باید بر اساس سن و وسعت گیاه از محلول کودی استفاده شود. میزان کود به نوع درخت نیز بستگی دارد، به عنوان مثال نیاز یک درخت سیب با یک درخت گیلاس متفاوت است، ضمن این که نیاز یک درخت بارده با درختی که به باردهی نرسیده نیز متفاوت است.

در هر صورت باید اعمال کود به صورت منظم و به طور متوازن و در طول دوره رشد گیاه صورت پذیرد. بهتر است میزان مصرف کود 20- 20-20 برای هر درخت در فواصل زمانی منظم و به نحوی تقسیم شود که درخت به طور مستمر به مواد غذایی مورد نیاز دسترسی داشته باشد.

برای مثال، در جدول زیر میزان مصرف کود 20-20-20 برخی درختان، برای هر درخت بارده که بالغ و جوان است، آورده شده است، باید دقت شود که این مقادیر در نهال همین درختان که هنوز به مرحله ثمردهی نرسیده‌اند، کمتر است.

درخت بارده و مثمر

نهال درخت

سخن پایانی

کود سه بیست از کودهای رایج در کشاورزی و باغداری است که برای انواع درختان قابل استفاده است؛ اما میزان مصرف این کود برای هر درخت به عوامل گوناگونی از جمله سن درخت، مرحله رشدی، زمان و هدف کوددهی و میزان نیاز گیاه بستگی دارد؛ بنابراین قبل از استفاده از هر نوع کود، باید آنالیزهای سالیانه صورت پذیرد و با کارشناسان گیاهپزشک مشورت شود، تا هزینه‌های کوددهی به نتایج مطلوب منجر گردد و علاوه بر رشد مطلوب و سلامت درخت، کیفیت محصولات نیز تضمین شود.