درخت پسته به طور طبیعی از مقاومت بالایی در برابر کمآبی برخوردار است؛ اما این موضوع به معنای بینیازی از مدیریت دقیق آب نیست. در سالهای اخیر، کاهش بارندگی و افت منابع آب زیرزمینی، باغداران مناطق پستهخیز را با چالش کمآبی روبهرو کرده است. مدیریت علمی آبیاری باغ پسته میتواند تفاوت بین یک محصول متوسط و یک برداشت اقتصادی و باکیفیت را رقم بزند.
در این مقاله، به معرفی روشهای نوین آبیاری پسته در شرایط کم آب، نحوه افزایش راندمان، و محصولات پیشنهادی (کود و تجهیزات) برای بهبود عملکرد میپردازیم.
شناخت نیاز آبی درخت پسته
به طور میانگین، یک هکتار باغ پسته بالغ بر ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ مترمکعب آب در سال نیاز دارد.
در مناطق کمآب، هدف اصلی باید افزایش کارایی مصرف آب (WUE) باشد؛ یعنی مصرف کمتر آب با حفظ یا افزایش عملکرد.

3 روش نوین آبیاری پسته در مناطق کم آب
1️⃣ آبیاری قطرهای (Drip Irrigation)
این روش برای باغهای قدیمی با خاک متوسط تا سنگین مناسب است. آبیاری قطرهای تلفات تبخیر آب را تا ۴۰٪ کاهش میدهد و به کنترل بهتر کود و مواد غذایی از طریق سیستم فرتیگیشن کمک میکند.
2️⃣ آبیاری نواری (Tape)
این روش برای زمینهای صاف یا باغهای تازه احداث مناسب است. در شیوه آبیاری نواری آب به طور یکنواخت توزیع میشود و نسبت به آبیاری قطرهای هزینه نصب و نگهداری کمتری دارد.
3️⃣ آبیاری زیرسطحی (Subsurface Irrigation)
در این روش لولهها زیر خاک نصب میشوند؛ درنتیجه تبخیر آب تقریباً به صفر میرسد. این شیوه برای مناطقی با دمای بسیار بالا مناسب است و باعث افزایش راندمان جذب رطوبت توسط ریشه میشود.
زمانبندی مناسب آبیاری پسته
زمانبندی دقیق و مناسب در آبیاری باغات پسته به مدیریت کمآبی کمک میکند و در افزایش راندمان نقش بسزایی دارد. بر اساس تحقیقات، بهترین بازههای آبیاری برای پسته به شرح زیر است:
| مرحله رشد | زمان تقریبی | اهمیت مدیریت آب |
| جوانهزنی و رشد اولیه | فروردین – اردیبهشت | حساس به تنش آبی |
| پر شدن مغز | خرداد – تیر | نیاز به رطوبت قابلتوجه |
| رسیدگی نهایی | مرداد – شهریور | کنترل آبیاری برای جلوگیری از پوکی مغز |
| پس از برداشت | مهر | کمک به بازسازی ریشهها و ذخیره مواد غذایی |
کوددهی تخصصی برای افزایش جذب آب
استفاده از برخی کودها و محرکهای زیستی، مقاومت درختان را در برابر تنش آبی افزایش میدهد. به عنوان مثال:
– کودهای پتاس بالا در بهبود مقاومت گیاه در برابر کمآبی مؤثر هستند.
کود سولوپتاس 50% اگری پارس یک منبع بسیار خوب عنصر پتاسیم است که مقاومت درخت پسته را در برابر خشکی افزایش میدهد؛ همچنین در پر کردن دانه و مغز نقش بسزایی دارد. حلالیت بالای سولوپتاس اگری پارس باعث شده این کود در سیستمهای آبیاری تحت فشار قابل استفاده باشد.
شاخص آبشویی و ضریب شوری کم این کود نسبت به سایر کودهای پتاسیمی به دلیل داشتن درصد خیلی پایین کلر، آن را به محصولی ایدهال به ویژه در خاکهای شور تبدیل کرده است. سولوپتاس اگری پارس بسته به ماهیت مصرف به دو صورت آبکود و محلولپاشی قابل استفاده است.
– کودهای حاوی اسید هیومیک و فولویک در افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک نقش دارند.
کود فولیک اسید بیدار رشد با تحریک رشد ریشه و شاخه و افزایش مقاومت پسته در برابر خشکی، یک تقویتکننده ارگانیک و کارآمد محسوب میشود. این کود با سازگاری بالا در ترکیب با انواع کودهای کشاورزی، گزینه مناسبی برای مقابله با مشکلات کمآبی در باغات پسته است و در انواع سیستمهای آبیاری قابل مصرف میباشد.
انواع کودهای هیومیک اسید جامد و مایع اگری پارس از بهترین گزینهها برای بهبود ساختار خاک و افزایش ظرفیت نگهداری آب و رطوبت به شمار میروند. این کودها همچنین مقاومت گیاه در برابر تنشهای محیطی از جمله خشکی و کمآبی افزایش میدهند و به دو شیوه آبکود و محلولپاشی قابل استفاده هستند.
– جلبکهای دریایی و بیو استیمولانتها به افزایش رشد ریشه و کاهش تنش کمک میکنند.
کود جلبک (AGRIKELP) اگری کم ترکیه علاوه بر افزایش مقاومت گیاه نسبت به شرایط استرسزا به عنوان مالچ نیز استفاده میشود و در حفظ رطوبت خاک مؤثر است. محلولپاشی عصاره جلبک دریایی اگری کم روی درختان پسته، یک سرمایهگذاری مؤثر است.
این کار باعث میشود ریشهها بهتر رشد کنند و درخت آب و املاح بیشتری جذب کند؛ در نتیجه، میزان کلروفیل و سبزینگی درخت پست افزایش مییابد، درخت زودتر گل میدهد و میوه میبندد. مهمتر از همه، درختان در برابر شرایط سخت محیطی مقاومتر میشوند و همزمان کیفیت و کمیت محصول پسته افزایش خواهد یافت.
– کودهای ریشهای مایع بر جذب سریعتر عناصر غذایی و احیای ریشه در زمینهای خشک تأثیر میگذارند.
کود ماهی BOOST تام کشت، حاوی ترکیبی متعادل از عناصر پرمصرف و کممصرف است که باعث تحریک فعالیت میکروارگانیسمهای خاک، افزایش ریشهزایی و بهبود جذب عناصر غذایی میشود؛ همچنین مقاومت درخت پسته را در برابر تنشهای محیطی از جمله خشکی افزایش میدهد. این کود پس از برداشت تأثیر چشمگیری در بازسازی خاک دارد.
توصیه کیمیاکشت: ترکیب کود ماده آلی مایع 25% سمی ارگ اگری پارس به همراه کود پتاس بالای اگری پارس 30 5 15 یا سولوپتاس اگری پارس بهصورت محلولپاشی، به ویژه در فصل رشد، بازده آبیاری را به شکل چشمگیری افزایش میدهد.
معرفی محصول کود افزایش جذب آب درخت پسته
1,850,000
11% قیمت اصلی: 1,850,000 بود.1,650,000
قیمت فعلی: 1,650,000 .
6 در انبار
235,000
4% قیمت اصلی: 235,000 بود.225,000
قیمت فعلی: 225,000 .
109 در انبار
1,180,000
11% قیمت اصلی: 1,180,000 بود.1,050,000
قیمت فعلی: 1,050,000 .
19 در انبار
144,000
10% قیمت اصلی: 144,000 بود.130,000
قیمت فعلی: 130,000 .
111 در انبار
راهکارهای علمی برای صرفه جویی در مصرف آب
- مالچپاشی پای درختان؛ استفاده از مالچ تبخیر آب را تا ۳۰٪ کاهش میدهد.
- استفاده از سنسورهای رطوبت خاک برای تصمیمگیری دقیق زمان آبیاری
- هرس مناسب شاخهها جهت کاهش سطح تبخیر
- اصلاح خاک با مواد آلی و کودهای بیولوژیکی
- آبیاری شبانه یا صبح زود برای کاهش تلفات تبخیر
- انتخاب سیستم مناسب آبیاری
- اگر زمین شما دارای شیب زیاد و خاک سبک است؛ آبیاری قطرهای کنترلدار بهترین گزینه است.
- زمین صاف و جدید احداث شدهاست → نوار تیپ اقتصادیتر است
- دارای منابع آبی شور است → آبیاری قطرهای با شستوشوی دورهای قطرهچکانها پیشنهاد میشود
- برای هر سیستم، استفاده از فیلتر شن، کنترلکننده فشار و تجهیزات ضد رسوب ضروری است تا سیستم آبیاری در بلندمدت کارآمد باقی بماند.
سؤالات متداول آبیاری باغ پسته در مناطق کم آب
۱- چند بار در هفته باید درخت پسته را در مناطق خشک آبیاری کرد؟
بسته به دما و بافت خاک، در دورههای گرم تابستان معمولاً هر ۵ تا ۷ روز یکبار آبیاری عمیق توصیه میشود.
۲- آیا آب شور برای آبیاری پسته قابلاستفاده است؟
در حدی محدود بله، اما لازم است از کودهای اصلاحکننده خاک شور و کلسیم بالا استفاده شود تا اثرات نمک خنثی گردد.
۳- بهترین کود برای مقاومت پسته در برابر کمآبی چیست؟
کودهای پتاس بالا، هیومیک اسید و جلبک دریایی بیشترین تأثیر را در افزایش مقاومت گیاه دارند.
۴- سیستم آبیاری قطرهای بهتر است یا نواری؟
هر دو مفید هستند؛ ولی آبیاری قطرهای برای باغهای قدیمی و آبیاری نواری برای باغهای تازه احداث اقتصادیتر است.
سخن پایانی
مدیریت آبیاری درخت پسته در مناطق کمآب، ترکیبی از دانش علمی، تجهیزات کارآمد و کوددهی هدفمند است. با رعایت چند اصل ساده، میتوان از یک منبع آب محدود، حداکثر بهرهوری را به دست آورد. در شرایط امروز، ما دیگر به کشاورزی سنتی متکی نیستیم. آبیاری علمی، کوددهی هدفمند و استفاده از تجهیزات هوشمند تنها راه بقاء و سودآوری در کشاورزی مناطق خشک است. کیمیاکشت در این راه به شما کمک میکند؛ چراکه کمآبی پایان کار نیست، شروع یک مدیریت هوشمند است.













