گل بنفشه بانام علمی (Viola odorata) گیاهی بوتهای و کوچک از خانواده بنفشگان تیرهبندینشده با تقریباً 400 تا 500 گونه است. این گل بهاره بومی اروپا و آسیا بوده، اما در آمریکای شمالی و استرالیا نیز یافت میگردد. گل بنفشه بانامهای مختلفی مانند بنفشه شیرین، بنفشه انگلیسی، بنفشه باغی، بنفشه معطر و بنفشه معمولی شناخته میشود و با خرید کود شیمیایی و خرید کود آلی و استفاده از آنها میتوان بهترین کوددهی را برای گل بنفشه انجام داد.
از خواص درمانی گل بنفشه باید به کاهش فشارخون، درمان سردرد و بیخوابی، بهعنوان یک داروی اکسپکتورانت (خلطآور) و دیافورتیک (باعث افزایش تعریق) اشاره نمود. درمان بیماریهای گوارشی، پاکسازی ریه، ضد باکتری، ادرارآور، درمان سینوزیت، رفع خشونت سینه و زکام نیز از اثرات معجزهآسای این گل زینتی است.
روش کاشت گل بنفشه
تکثیر و کاشت گل بنفشه به چند روش کاشت بذر، قلمه زدن و تقسیم ریشه انجام میشود. در ادامه به توضیح هر یک از این روشها میپردازیم.
- کاشت بذر: قبل از کاشت در بستر اصلی، بذرها را در یک بستر جداگانه نشاءگیری کرده و بعد آنها را در بستر اصلی کشت میکنند. پس این روش با استفاده از بذرهای گل بنفشه انجام میشود. این فرآیند به رشد اولیه بذرها کمک میکند.
- قلمهزدن: در این روش، از قلمههای گل بنفشه استفاده میشود. قلمهها را از گیاه اصلی جدا کرده و در خاک کاشت نمایید. قلمهها بهطور مستقیم ریشه زده و بهسرعت رشد میکنند.
- تقسیم ریشه: این روش برای گلهای بنفشه بزرگتر و چندساله استفاده میشود. گیاه را از گلدان خارج کرده و ریشهها را بهدقت تقسیم کنید، بهگونهای که هر قسمت دارای ریشه و برگ باشد. این قسمتها را در گلدانهای جدید کاشت کنید.
نگهداری گل بنفشه
برای نگهداری مناسب گل بنفشه، مراقبتهای خاصی را مدنظر قرار دهید. گل بنفشه بیشتر در فضای باز کشت میشود، اما در فضاهای داخلی نیز قابل نگهداری است. باهم نکات مهم نگهداری گل بنفشه را ازنظر میگذرانیم.
- آبیاری منظم: گل بنفشه نیاز به آبیاری منظم دارد. خاک را مرطوب نگهدارید، اما اجازه ندهید آب روی گل بماند. در تابستان، آبیاری بیشتری لازم است. در طول مرحله رشد نیز، آبیاری متوسط ضروری بوده اما از آبیاری زیاد پرهیز کنید. بهطورکلی، حدود یکبار در هفته آبیاری کافی است.
- نور مناسب: گل بنفشه به نور فراوان آفتاب نیاز داشته، اما در تابستان نیاز به سایهپنهانی دارد. اگر در منطقهای با تابش آفتاب قوی زندگی میکنید، گل بنفشه را در محیطی با نور غیرمستقیم، زمینهای سایهدار و پرچینها قرار دهید. اگر نور کافی به مدت هشت ساعت ندارید، با لامپهای فلورسنت کمبود را جبران کنید.
- خاک مناسب: خاک باید زهکشی خوبی داشته و بهخوبی تهویه شده باشد. از خاک حاوی مقدار مناسبی مواد آلی استفاده کنید یا خاک را با کمپوست و کود بهبود دهید. در هوای برفی، افزودن مالچ به خاک، ریشه را از یخزدگی محافظت میکند.
- مراقبتهای فصلی: گل بنفشه با هر محیطی سازگار بوده و در زیستگاههای مختلف با آبوهوای متفاوت رشد میکند. پس به مراقبت فصلی خاصی نیاز نداشته، فقط در بهار، گل بنفشه را تغذیه کنید و در پاییز، برگهای خشک را از اطراف گیاه بردارید.
- پیشگیری از آفات و بیماریها: گل بنفشه ممکن است تحت حمله آفات قرار گیرد. اگر برگهای زرد، پژمرده یا مشکلات دیگر را مشاهده کردید، اقدام به درمان کنید.
- کوددهی: از کودهای آلی و شیمیایی مناسب استفاده کنید. کوددهی و هرس گیاه را به رشد و شکوفایی تشویق میکند.
فصل کاشت گل بنفشه
بهترین زمان کاشت در تابستان یا اوایل بهار یا چهار تا شش هفته قبل از دوره یخبندان است. بدین ترتیب کاشت گل بنفشه از اوایل شهریورماه تا اواسط پاییز انجام میشود. در زمستان، گل بنفشه به حالت استراحت میروید. اگر در مناطق سرد زندگی میکنید، گل بنفشه را در محیطی با دمای حدود ۱۵-۲۰ درجه سانتیگراد نگهدارید.
استفاده از کود برای گل بنفشه مناسبه یا نه؟
استفاده از کود برای گل بنفشه ضروری بوده اما انتخاب کود مناسب که به رشد و گلدهی بهتر گلهای بنفشه کمک کند، نیز بسیار مهم است. کمپوست، کود حیوانی پوسیده، کود مخصوص گیاهان زینتی و کود 36-12-12 برای تغذیه بهتر گلها استفاده میشوند. در طول فصل بهار و پاییز، هر پانزده روز یکبار میتوانید از کود برای گلهای بنفشه استفاده کنید اما در فصلهای تابستان و زمستان برای تغذیه بهتر گلها کود هر 3-4 هفته به کار میرود. درواقع، برای بهبود فرایند گلدهی، در هر فصل نوع کود را تغییر دهید، زیرا با استفاده مناسب از کود، گلهای بنفشه بهتر رشد خواهند کرد.
آشنایی با انواع گل بنفشه
گل بنفشه در انواع مختلفی مانند Viola hirta بنفشه مودار، Viola biflora بنفش چوب زرد یا بنفش دوگل، بنفشه شیرین، Viola adunca بنفش آبی اولیه، ویولا نفروفیلا – بنفشه باتلاق شمالی، Viola pubescens بنفشه زرد پرزدار و Viola rugulosa – ویولت کانادا غربی موجود است. در زیر به معرفی برخی دیگر از انواع گل بنفشه میپردازیم.
- بنفشه پانسی (Pansies):
گلهای پانسی بانام علمی Viola x wittrockiana شناخته میشوند. این گلها دارای طیف گستردهای از رنگها بوده و با یک لکه خاصی روی گلبرگها متمایز میگردند. پانسیها در فصل بهار گل داده و ازجمله گلهای زینتی محبوب به شمار میروند. - بنفشه آفریقایی (African Violets):
بنفشههای آفریقایی بانام علمی Saintpaulia دارای گلبرگهای منحصربهفرد و به رنگهای متنوعی هستند. برای کاشت بنفشه در داخل منازل بهتر است این نوع را به دلیل سازگاری بالا انتخاب نمایید. - بنفشه وحشی (Wild Violets):
گلهای وحشی بانام علمی Viola odorata بومی اروپا و آسیا هستند و به دلیل رایحه معطری که دارند از دیگر همزادانشان متمایز میشوند. گلهای وحشی بهصورت خودرو در طبیعت رشد کرده و پارکها، مردابها و رودخانهها را زینت میبخشند. - بنفشه هیبرید (Hybrid Violets):
این گلها از ترکیب گونههای مختلف بنفشه به وجود میآیند. دارای گلبرگهای زیبا و متنوعی هستند. این تنوع بر جذابیت آنها برای دیزاین سازی محیطهای سبز شهری و شخصی افزوده است. - بنفشه ایرانی:
گلهای بنفشه ایرانی نیز در انواع مختلفی وجود دارند. این گلها در مناطق مختلف ایران رشد کرده و دارای زیباییهای خاصی هستند. با انتخاب نوع مناسب برای کاشت، میتوانید از زیبایی گلهای بنفشه لذت ببرید.
زمان گلدهی گل بنفشه
گل بنفشه در فصل بهار گل میدهد. این فصل مناسبترین زمان برای لذت بردن از زیبایی گلهای بنفشه است. در این زمان، گلهای بنفشه بارنگها و الگوهای متنوعی میرویند و باغها و فضاهای زینتی را زیبا میکنند. بنفشهها بهعنوان گلهای زینتی محبوب در باغها، گلدانها و حتی در داخل منازل استفاده میشوند. آنها دارای رنگهای متنوعی هستند که از بنفش تیره تا زرد و سفید متغیر میباشند. همچنین برخی از انواع بنفشه دارای رایحه معطری نیز هستند. اگر قصد دارید گل بنفشه بکار ببرید، بهتر است در فصل بهار آنها را کاشته و از زیبایی و رنگارنگی آنها لذت ببرید.
عمر گل بنفشه
بنفشهها گیاهانی چندساله هستند، اما بهصورت یکساله و به شکل درختچههای کوچک نیز وجود دارند. بهطورکلی شکوفهها از چند روز تا چند هفته عمر کرده اما اگر در رطوبت متوسط تا زیاد با دمای سردتر قرارشان دهید، بیشتر دوام خواهند آورد.
سؤالات متداول
- خواص گل بنفشه در طب سنتی چیست؟
گل بنفشه در طب سنتی دارای خواص درمانی بسیاری است. این گیاه بهعنوان یک گیاه دارویی با خواص ضدالتهابی، ضدعفونیکننده، ضد تب، ضد اسپاسم، ضد تشنج و آرامشبخش شناختهشده است. بهصورت داخلی، گل بنفشه برای درمان برونشیت، مخاط و خلطهای تنفسی، سرفه، آسم و سرطان سینه، ریه یا دستگاه گوارش مصرف میشود. همچنین، در موارد خارجی، از آن برای درمان عفونتهای دهان و گلو نیز استفاده میکنند. - راههای استفاده از گل بنفشه شامل چه مواردی است؟
بنفشه تازه بهصورت موضعی، جوشانده برای شستشوی بینی و چشم، شربت در قالب طعمدهنده، روغن بهعنوان پاککننده، چای و دمنوش از راههای مختلف مصرف گل بنفشه و بهرهگیری از خواص این گیاه هستند.