تقویم باغداری در 4 فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان

همه می‌دانیم هر باغ و مزرعه‌ای، در طول سال، مانند یک کودک به مراقبت و نگهداری نیاز دارد. این مراقبت‌ها چه در فصل رشد درختان و چه در فصل خواب آن‌ها، امری ضروری است تا همواره یک کشاورزی و باغداری موفق، مقرون‌به‌صرفه با بازدهی بالا داشته باشیم. در این مقاله به اقدامات ضروری که به طور معمول در هر باغی الزامی‌ست و به‌نوعی تقویم عمومی باغ‌ها تلقی می‌شود، می‌پردازیم.

باید بدانیم فصول سرد سال؛ یعنی اواخر پاییز و زمستان، فصل خواب درخت و فصول گرم سال؛ یعنی بهار و تابستان فصل رشد و بهره‌وری درخت به‌حساب می‌آید؛ بنابراین در هر فصل باید اقدامات مخصوص به آن دوره بادقت تمام صورت پذیرد.

یک فصل مراقبتی از باغ یا به عبارتی همان تقویم باغی را باید از ابتدای فصل سرد و با شروع خواب درختان آغاز نمود. به بیان دیگر، به‌محض برداشت محصولِ باغ، باید تمهیدات لازم برای فصل رشد بعدی در سال آتی انجام شود تا به عملکرد مناسب و بالا دست پیدا کنیم.

تقویم باغداری در پاییز

پاییز فصل خزان درختان است و نگهداری و مراقبت از درختان در این فصل بسیار اهمیت دارد. به‌طوری‌که مراقبت‌های پاییزه و تدابیر مدیریتی باغ در این فصل، عملکرد و بازدهی مطلوب در سال آینده را تضمین می‌نماید. اقدامات مهم در پاییز عبارت‌اند از:

• کوددهی و تغذیه درختان با کود فروت ست، پس از برداشت محصول و قبل از تغییر رنگ و ریزش برگ درختان. این کود حاوی مقادیر متناسبی از عناصر ازت، روی، بور و پتاسیم است و این امکان را برای گیاه فراهم می‌کند تا عناصر غذایی مورد نیاز برای سال آینده را ذخیره کند و آمادگی لازم را برای فصل زیستی بعدی داشته باشد.
• محلول‌پاشی درختان با یکی از ترکیبات حاوی مس مانند بردوفیکس، بعد از ریزش برگ‌ها با هدف کنترل بیماری‌های قارچی
• آبیاری با کودهای سولوپتاس به‌منظور افزایش مقاومت درختان نسبت به سرمازدگی از طریق افزایش غلظت شیره گیاهی
• رعایت بهداشت باغ و جمع‌آوری بقایای گیاهی آلوده و سرشاخه‌های خشکیده و شکسته.
• اجرای عملیات شخم و یخ‌آب پاییزه و زمستانه در صورت نیاز.

تقویم باغداری در زمستان

به دلیل این‌که درختان در فصل زمستان به خواب می‌روند، این فصل زمان مناسبی برای مبارزه با بیماری‌ها و آفاتی است که در فصل بهار طغیان می‌کنند. از طرفی زمستان، بهترین موقعیت برای تغذیة درختان است تا در فصل رشد پیشِ‌رو باردهی مطلوبی داشته باشند. مهم‌ترین اقدامات باغداری در زمستان، در تقویم باغداری عبارت‌اند از:

• اجرای عملیات هرس زمستانه پس از سپری شدن دوره سرما و قبل از بیدار شدن درختان از خواب زمستانه.
• اجرای چالکود یا نوارکود زمستانه، بر اساس نتایج آزمایش خاک و سن درختان. چالکود یا کانال‌کود یکی از بهترین روش‌های کوددهی و مراقبت از درختان در فصل سرما است. چالکود در باغ‌هایی به کار می‌رود که فاصله درختان زیاد است و کانال‌کود در باغ‌هایی که فاصله درختان کمتر است و ریشه‌های درختان مجاور به هم نزدیک شده‌اند، توصیه می‌شود. اجرای چالکود زمستانه سبب جذب بهتر مواد غذایی توسط ریشه، تهویه بهتر و نفوذ بیشتر آب می‌شود. کود مناسب چالکود ترکیبی از کودهای دامی پوسیده همراه با کودهای حاوی عناصر ماکرو و میکرو به همراه گوگرد است.
• پیگیری و ادامه روند پاک‌سازی باغ از بقایای آلوده و خشکیده ضمن رعایت نکات فنی.
• اجرای صحیح آبیاری و یخ‌آب زمستانه و اجتناب از تماس آب با طوقه درختان.
• در صورت نیاز سم‌پاشی زمستانه درختان علیه آفات مکنده در مرحله قبل از تورم جوانه‌ها.
• کاشت نهال‌های جدید در صورت نیاز.
• اجرای عملیات کوددهی و تغذیه با کود فروت‌ست پیش بهاره هم‌زمان با تورم جوانه‌ها به‌منظور تأمین انرژی درخت جهت جوانه‌زنی و گلدهی.

تقویم باغداری در بهار و تابستان

فصل بهار و تابستان، فصل رشد درختان به‌حساب می‌آید و در تقویم باغداری، این دو فصل، زمان تغذیه و کوددهی اصلی باغ‌ها محسوب می‌شود. در حقیقت مهم‌ترین کودها و سم‌هایی که جهت تغذیه، تقویت و مبارزه با آفات برای درختان اعمال می‌گردد و عمده عملیات سم‌پاشی و کوددهی به شکل محلول‌پاشی، طی این فصول صورت می‌پذیرد. مهم‌ترین اقدامات باغداری در فصل‌های بهار و تابستان عبارت‌اند از:

• برنامه‌ریزی جهت آبیاری، به‌ویژه قبل از اولین آبیاری که به آب استارت معروف است. بررسی و پاک‌سازی مسیر آب به‌ویژه جوی‌ها در آبیاری غرقابی و دور کردن جوی از تنه درخت. بازرسی ادوات و لوله‌های آبیاری تحت فشار و اطمینان از سلامت سیستم آبرسانی باغ.
• مبارزه با علف‌های هرز به روش شیمیایی با استفاده از علف‌کش‌ها؛ همچنین به کمک روش‌های مکانیکی از طریق عملیات شخم‌زنی یا وجین دستی.
• اجرای عملیات سم‌پاشی به‌منظور مبارزه با آفات و بیماری‌های پس از ریزش گلبرگ‌ها و تکرار سم‌پاشی در صورت وقوع بارندگی بهاره. فراموش نکنین فواصل سم‌پاشی نباید کمتر از دو هفته باشد.
• هرس بهاره و از بین بردن سرشاخه‌های آلوده به آفات به‌منظور جلوگیری از نابودی جوانه انتهایی در درختان.
• شروع عملیات تغذیه پس از تشکیل میوه و افزایش نیروی درخت جهت حفظ میوه‌ها.
• اجرای عملیات پیوندزنی
• اجرای عملیات کوددهی و تغذیه به شیوه محلول‌پاشی با کودهای کامل(NPK) نظیر کودهای 20 20 20. توجه کنید کودهای کاملی که حاوی ترکیبات ریزمغذی هستند، گزینه‌ی مطلوب‌تری به‌حساب می‌آیند.
• اجرای عملیات کوددهی با استفاده از کود آهن در صورت نیاز به‌منظور جلوگیری از زرد شدن برگ‌ها.
• اجرای عملیات محلول‌پاشی درختان با کودهای حاوی عنصر کلسیم جهت افرایش کیفیت میوه.
• اجرای عملیات کوددهی با استفاده از کودهای پتاس بالا جهت افزایش عملکرد، کیفیت میوه و مقاومت در برابر تنش‌های محیطی و آفات و عوامل بیماری‌زا.
• استفاده از سولوپتاس‌ها به‌صورت آبیاری قبل از برداشت محصول به‌منظور افزایش کیفیت و کمیت میوه.
• جمع‌آوری و از بین بردن میوه‌ها و شاخه‌های آلوده در صورت وجود، هم‌زمان با برداشت محصول.

سخن پایانی

استفاده از تقویم باغداری به شما کمک می‌کند، به‌راحتی از اقدامات ضروری در هر فصل اطلاع پیدا کنید. مواظبت و نگهداری از درختان در فصل خزان و خواب، موجب افزایش باردهی و محصول باغ در سال آینده می‌گردد. از سوی دیگر اقدامات ضروری در فصل بهار و تابستان مانند تغذیه مناسب و پیشگیری و مبارزه با آفات و بیماری‌ها، سبب افزایش بار درختان و بهبود کمیت و کیفیت محصولات می‌شود.