کود چالکود یکی از انواع کود در صنعت کشاورزی است. کشاورزی یک صنعت گسترده است که در آن برای پرورش گیاهان از انواع کودهای شیمیایی و حیوانی استفاده می‌شود. چالکود یک مرحله موثر در صنعت کشت است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
درختان و درختچه‌ها گاهی در معرض شرایط نامساعد خاک و محیطی قرار می‌گیرند. توزیع مجدد و فشرده شدن خاک اولیه در طول ساخت و ساز خانه، زهکشی ضعیف، حذف شاخه‌ها و برگ‌هایی که معمولاً برای تأمین مواد مغذی تجزیه می‌شوند، رقابت شدید چمنزار و سطوح pH ، برخی از عواملی هستند که در کمبود مواد مغذی نقش دارند. گاهی اوقات ممکن است برای کمک به درختان در حفظ بنیه به مواد مغذی تکمیلی نیاز باشد.
بیشتر درختان و درختچه‌ها نیازی به کوددهی ندارند. رشد شدید نشانه خوبی است که یک درخت یا درختچه به اندازه کافی مواد مغذی دریافت می‌کند. رشد کمتر گیاه و رنگ ضعیف معمولاً نشان‌دهنده مشکل حشره یا بیماری، استرس محیطی، رشد ضعیف یا آسیب ریشه، کمبود رطوبت، یا سایر عوامل غیرمرتبط با باروری است. آشنایی با رشد طبیعی یک گونه خاص درخت یا درختچه و شرایط مربوط به محل به تشخیص نوع نیاز گیاه کمک می‌کند.
انواع کود چالکود
چالکود به چاله‌ها، کانال‌ها و شیارهایی گفته می‌شود که در قسمت سایه انداز درخت حفر شده و در داخل آن کود شیمیایی یا دامی ریخته می‌شود. به کودی که در داخل چالکود ریخته می‌شود، کود چالکود می‌گویند. استفاده از چالکود باعث می‌گردد تا کود سریع‌تر جذب ریشه گیاه شود. محیط کوددهی در این حالت بهتر شده و درخت بهتر تغذیه می‌گردد.
با کود چالکود رشد درخت متعادل‌تر خواهد شد. بنابراین اگر به تغذیه گیاهان خود اهمیت می‌دهید و می‌خواهید نتیجه کشت شما باکیفیت‌تر باشد، چالکو می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
بهترین نوع کود چالکود
بهترین نوع کود چالکود به نوع حفره و شیارهای حفر شده بستگی دارد. عمق چاله باید ۵۰ سانت و قطر آن ۲۰ تا ۳۰ سانت باشد. با توجه به نوع درخت، تعداد چاله‌ها برای هر درخت متفاوت خواهد بود. در برخی از باغ‌ها، فاصله میان درختان نزدیک به هم است. بنابراین در این شرایط امکان حفر چاله برای هر درخت به صورت جداگانه وجود ندارد. بنابراین در دو طرف کانال به جای چاله حفر شده و از همان ترکیب کود چالکود در کانال قرار می‌گیرد.
پس از آماده شدن سوراخ‌ها، کود را به داخل آن بریزید. بهتر است از آنهایی استفاده کنید که نیتروژن بالایی دارند. به سادگی کود را در هر سوراخ بریزید. مهم است که از یک قیف بداهه استفاده کنید تا هیچ کودی روی چمن نریزید.
هنگامی که کود وارد می‌شود، مطمئن شوید که به اندازه کافی خاک برای پر کردن سوراخ درون آن ریخته شده است.
موارد استفاده از کود چالکود زمستانه
ریشه گیاه در خاک به سمتی حرکت می‌کند که رطوبت آن بیشتر است. بنابراین زمانی که از چالکود استفاده می‌شود، میزان اکسیژن رسانی در خاک بیشتر شده و بالطبع رطوبت خاک افزایش پیدا می‌کند. ریختن کود در چالکودها باعث می‌شود که ریشه بتواند مواد مغذی را سریع‌تر و بهتر جذب نماید. در خاک‌های رسی و شنی که آب جذب خاک نمی‌شود، استفاده از چالکود می‌تواند رطوبت خاک، تهویه خاک، میزان شوری و بافت خاک را تنظیم کند. خاک رسی یا بسیار سنگین یا بسیار سبک است.
از همین رو غالبا برای کشاورزی مناسب نیستند.
کود چالکود تنها به معنای حفر شیار و حفره و ریختن کود در آن نیست. این عمل نیاز به مراقبت و تامین سالیانه دارد. نیتروژن یکی از عناصر پرمصرف برای درختان است و آب شویی بالایی دارد. فسفر و پتاسیم نیز دو ماده معدنی مهم برای ریشه گیاهان است. سالیانه باید به تامین این مواد توجه شود. بعد از اضافه کردن فسفر و پتاسیم می‌توانید روی چاله کود دامی چاله نشست کرده باشد، روی سطح آن را با کود دامی پر کنید.
مزایا و خواص کود چالکود
باعث افزایش نفوذپذیری آب به درون خاک می‌شود.
میزان جذب مواد غذایی را افزایش می‌دهد.
به افزایش سطح برگ و میوه در درختان کمک می‌کند.
مانع از خشک شدن سر شاخه درختان میوه می‌شود.
بافت خاک را اصلاح کرده و به تهویه خاک کمک می‌کند.
معایب و عوارض چالکود زمستانه
استفاده بیش از حد کود در گیاهان باعث می‌شود که نتیجه برعکس آنچه که انتظار دارید باشد. اگر از کود بیش از حد نیاز خاک استفاده کنید، به دلیل نزدیکی به ریشه‌ها باعث خشک شدن گیاه خواهد شد. از طرفی تعداد و فاصله میان چاله‌ها باید استاندارد باشد.
به خاطر داشته باشید که ریشه درختان از تنه تا جایی که شاخه‌ها پخش می‌شوند، به زیر خاک می‌روند. این به شما منطقه مورد نیاز برای کود دهی را می‌دهد.
برای اینکه تمام کود به ریشه درخت برسد، باید آن را به طور مساوی توزیع کنید. اطمینان حاصل کنید که آن را به درستی در زیر کل تاج درخت توزیع کرده‌اید. همانطور که در قسمت اول ذکر شد، بسیاری از مردم به سادگی کود را روی خاک پخش می‌کنند، اما این باعث می‌شود کود به طور کامل به تمامی قسمت‌های درخت نرسد.
به همین دلیل است که روش بهتر حفر چاله‌های کوچک با عمق حدود 10 تا 12 اینچ است. سوراخ‌ها را در اطراف ناحیه‌ای که باید کوددهی شود حفر کنید. اطمینان حاصل کنید که تعداد مناسبی از سوراخ‌ها را حفر کرده‌اید که با مقدار کود مورد نیاز شما مطابقت دارد.
به این تعداد سوراخ نیاز دارید: تعداد سوراخ ها یک چهارم مقدار وزن کودی است که باید استفاده کنید. مقدار دقیق کود مورد نیاز درخت شما به اندازه و گونه آن بستگی دارد. همیشه از یک متخصص بپرسید که درخت شما به چه مقدار کود نیاز دارد.
نحوه مصرف کود چالکود
برای اینکه بدانید نحوه مصرف کود چالکود چگونه است، باید ابتدا خاک را بررسی کنید. همیشه قبل از استفاده از هر خاکی باید آزمون خاک انجام شود. اما به طور کلی باید بدانید که درون چالکود باید از کود دامی استفاده کنید. زیرا برای خاک مزایای بسیاری دارد. به دلیل شور بودن خاک، گوگرد گزینه دیگری است که باید در چالکود قرار گیرد.
زیرا اکثر مناطق خاک شوری دارند و سطح کیفی خاک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ریز مغزی‌ها از دیگر موادی هستند که به شدت در چالکود توصیه می‌شود. ریز مغزی در واقع به شکل سولفات و کلات استفاده می‌گردند. کودهای ماکرو نیز از دیگر کودهایی هستند که مصرفشان توصیه می‌شود. به جای کود ماکرو و میکرو می‌توان از کود گرانول NPK استفاده کرد که شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند.
راهنمای انتخاب چالکود
حال که با چالکود آشنا شدیم، باید بدانیم چه نوع کود چالکودی برای درختان شما مناسب است. در اینجا باید به طول شاخه درختان خود توجه کنید. درختان جوان که ریشه‌های جوانی دارند، باید کود بیشتری در اختیارشان قرار گیرد. بهترین نقطه برای حفر چالکود در این درختان، زیر آخرین شاخه جانبی است. چالکود باید متناسب با نوع درخت، سن، نحوه کاشت، شرایط خاک و… حفر گردد.
برای حفر چالکود باید در قسمتی که درخت سایه می‌اندازد دایره کشیده و نقاطی را پیدا کنید که در مسیر جریان آب هستند.
خرید کود چالکود
به کمک کود چالکود درختان میوه‌های باکیفیت‌تری تولید می‌کنند. معمولا این کودها نیاز درختان را در نیمه اول سال پاسخ می‌دهد. اگر می‌خواهید درختان شما سالم‌تر باشند و محصولاتی مرغوب‌تر تولید کنید، باید با توجه به سن و نوع گیاه بهترین کود چالکود را خریداری نمایید.
قیمت بهترین چالکود زمستانه
قیمت کود چالکود با توجه به نوع آن متفاوت است. سن درخت، میزان باردهی، اندازه درخت و… در انتخاب نوع کود و قیمت آن تاثیر مستقیمی دارد. برای درختان سه سال به بالا ۳ چاله کافی است. هرچه تعداد چاله‌ها بیشتر باشد، به میزان کود بیشتری نیاز خواهید داشت.
مشاوره تخصصی خرید چالکود توسط کیمیاکشت
قبل از اینکه روش کود دهی درخت خود را انتخاب کنید، باید چند فاکتور مهم را در نظر بگیرید. همیشه بهتر است با انتخاب نوع مناسب درخت برای کاشت از مشکلات بعدی جلوگیری کنید. همیشه به دنبال درختی باشید که با گونه‌های درختی و تنوعی که در باغ خود دارید سازگار باشد.
نکته دیگری که باید در نظر داشت زمان بندی است. درختان شما باید در فواصل زمانی معین تغذیه شوند. مهم است که به گیاهان خود غذا و مواد مغذی کافی برای رشد آنها بدهید. به خاطر داشته باشید که اگر کود کافی وجود نداشته باشد، محصول درختان شما، قانع کننده نخواهند بود.
باید به درخت خود غذای کافی بدهید تا ریشه‌های آن به سطح نزدیک نشوند. برای جلوگیری از این مشکلات مهم است که بدانید چگونه درخت را به درستی کود دهید.
مراحل انجام چالکود
برای داشتن یک برنامه غذایی اصولی و مناسب با نیاز گیاه لازم است قبل از کوددهی آزمایش خاک صورت گیرد تا برنامه غذایی مناسب با آن اجرا شود. قبل از انجام چالکود آزمایش خاک را انجام دهید تا نیازهای گیاهانتان مشخص شود و طبق نظر کارشناس تغذیه برای برنامه غذایی چالکود اقدام کنید.
1- حفر چاله
ابتدایی ترین مرحله انجام پروسه چالکود، حفر چاله است. چاله هایی که به منظور چالکود کردن حفر می شوند بایستی در نزدیکی تنه درخت و تقریبا در فاصله یک سوم سایه آن از تنه قرار بگیرند. انتخاب فاصله مناسب برای حفر چاله چالکود بسیار حائز اهمیت است. محل حفر چاله باید مطابق با محل قرارگیری ریشه های فعال و جوان باشد. در واقع مواد مغذی این ریشه ها را که بیشترین جذب عناصر غذایی را دارند فراهم کند.
تعداد چاله هایی که حفر می شوند نیز بستگی به نوع درخت، سن درخت و وضعیت خاک آن دارد. هر چند که گفته می شود برای هر درخت بایستی دو تا چهار چاله مخصوص چالکود کردن حفر کرد. اما این موضوع دارای هیچ گونه ضرورت و اجباری نیست و این تعداد بسته به شرایط می تواند تغییر کند. به طوری که در باغ های با تراکم بالایی از درختان گاها برای دو درخت به طور مشترک تنها یک چاله چالکود حفر می شود. همین یک چاله در مورد تامین نیاز ریشه هر دو درخت موثر عمل می کند. اما در مورد باغ های کم تراکم حفر چاله های مشترک جوابگوی تامین نیاز درختان نخواهد بود و عملا بی اثر است.
2- پر کردن چاله
در پروسه چالکود کردن، انواع کود کشاورزی را به این صورت در چاله ها پر می کنند که در قسمت ته چاله کودهای دامی قرار می گیرند و پس از آن در قسمت میانی مخلوطی از کودهای دامی و کود شیمیایی ریخته می شوند و قسمت بالا مجددا با کود دامی پر می شود.
در صورتی که نگهداری از چاله ها به خوبی صورت پذیرد نیازی به حفر چاله به صورت هر ساله نخواهد بود. و همان چاله ها برای چندین سال جهت پر کردن با انواع کود ارگانیک و شیمیایی کافی خواهند بود. البته باید توجه داشت که برای مشاهده بهترین عملکرد پروسه چالکود بایستی نسبت به تامین رطوبت و تهویه مناسب خاک اقدام نمود.
همچنین توجه به رعایت اعتدال در میزان آبیاری هم لازم است. خیسی بیش از حد خاک نیز همچون خشکی بیش از حد آن می تواند باعث پایین آمدن راندمان پروسه چالکود شود. در نتیجه کاهش بازدهی کشاورزی شود.
کودهای مورد استفاده برای چالکود زمستانه
الف) دامی پوسیده یا پلت مرغی غنی شده
ب) کود ماکرو:
سوپر فسفات 100 الی 500 گرم
سولفات پتاسیم 100 الی 500 گرم
گوگرد بنتونیت دار 1 الی 3 کیلوگرم
ج) کود میکرو:
آهن 50 الی 300 گرم
روی 50 الی 300 گرم
منگنز 50 الی 100 گرم
مس 50 الی 200 گرم
در این مقاله متوجه شدیم که چالکود چیست؛ اما باید بدانیم که تکرار کوددهی را چه زمانی باید انجام دهیم. با توجه به اینکه اغلب کودهای مورد استفاده در چالکود کند رها هستند، بنابراین زمان زیادی برای مصرف کامل آن ها نیاز است. اغلب برای صرفه جویی در هزینه های باغداری و باغ های بزرگ، چالکود درختان سالی یکبار یا یک سال در میان انجام می شود؛ البته فراموش نکنید که اگر چالکود را به طور سالانه انجام دهید، نتیجه بهتری را به دست می آورید. اگر قصد انجام سالانه چالکود را دارید، بهتر است چاله های قدیمی را با خاک پر کرده و چاله های جدیدی را حفر کنید؛ زیرا با این کار راندمان کارتان بالاتر می رود.
سوالات متداول
1- از کجا بفهمیم یک درخت به کود چالکود نیاز دارد؟
درختان مواد مغذی برای رشد را از طریق ریشه خود از خاک دریافت می‌کنند. مواد مغذی اصلی شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. از این میان، بیشترین کمبود معمولا متعلق به نیتروژن است. در صورت نیاز و استفاده صحیح، نیتروژن در رشد تاثیر قابل توجهی دارد.ممکن است ترکیبی از علائم در گیاهی که کمبود مواد مغذی دارد وجود داشته باشد. برخی از علائمی که به راحتی قابل شناسایی هستند، کمبود کلی انرژی و کاهش رشد است. آزمایش‌های خاک می‌توانند شواهد بیشتری از کمبود مواد مغذی در جایی که رشد درخت کندتر از حد انتظار است، ارائه دهد.توصیه می‌شود دو نمونه خاک یکی از عمق 0 تا 6 اینچ و دیگری از عمق 6 تا 18 اینچ برداشت شود. اگر میانگین غلظت نیتروژن دو نمونه کمتر از 10 قسمت در میلیون (ppm) باشد، گیاه ممکن است به کود نیتروژن پاسخ دهد.
2- از کجا بفهمیم درخت به کود نیاز دارد؟
ابتدا حلقه‌های رشد سال گذشته را بیابید. حلقه رشد نقطه‌ای از شاخه است که درخت میوه در فصل قبل شروع به رشد کرده است. جدیدترین رشدی که اندازه گیری می‌کنید اغلب رنگی متفاوت از بقیه شاخه‌ها دارد.
دوم : از حلقه رشد تا انتهای شاخه اندازه گیری کنید. این اندازه گیری‌ها را در چندین نقطه در اطراف درخت میوه تکرار کنید.
سوم:میانگین این اندازه‌گیری‌ها را محاسبه کنید. این “رشد سالانه” درخت میوه در فصل قبل است.
این مرحله را برای هر یک از درختان میوه خود تکرار کنید. حتی اگر چندین درخت میوه با تنوع و سن مشابه داشته باشید، ممکن است با سرعت یکسانی رشد نکرده باشند و در نتیجه نیازهای کودی متفاوتی داشته باشند. توجه داشته باشید-اگر درخت میوه خود را به میزان قابل توجهی بیش از حد معمول هرس کرده‌اید، به طوری که در سال گذشته بیش از 20 درصد از تاج آن را حذف کرده‌اید، تا سال بعد کود ندهید.
3- عمق و قطر چاله های مخصوص چالکود چقدر باید باشد؟
هر چند که عمق چاله حفر شده می تواند با توجه به عمق ریشه درخت متفاوت باشد. اما در اغلب موارد عمق این چاله ها را حداکثر تا 60 سانتی متر و حداقل تا 30 سانتی متر در نظر می گیرند. اندازه قطر چاله ها نیز بستگی به وسیله هایی دارد که با استفاده از آنها چاله های چالکود حفر می شوند. در صورتی که برای این کار از بیل و کلنگ استفاده شود: قطر چاله به ناچار چیزی حدود 30 الی 60 سانتی متر خواهد شد. در صورت استفاده از مته پشت تراکتوری اندازه قطر چاله های حفر شده کمتر و حدود 40 سانتی متر خواهندشد.
4- چالکود در باغات در چه زمانی انجام می شود؟
بهترین زمان استفاده از این روش برای تامین نیاز کودی درختان اواخر پاییز تا اوایل زمستان زمانی است که درختان به خواب رفته و برگ های آنها زرد شده و در حال ریختن می باشند.
5- محل چالکود باید در چه قسمتی باشد؟
چالکود باید در یک سوم انتهای سایه انداز و در مجاورت ریشه جوان انجام شود. دقت داشته باشید که هرچقدر قاعده چاله بیشتر باشد سطح پوشش بیشتر خواهد بود و میزان جذب از طرف ریشه هم بیشتر می شود به همین دلیل است که توصیه می شود بجای حفر چاله در محدوده انتهای سایه انداز از کانال استفاده کنیم.
6- در باغات مرکبات که خزان ندارد، چه زمانی می توانیم چالکود انجام دهیم؟
کشت هایی مثل کشتهای مرکبات مخصوصا در قسمت جنوبی کشور، به دلیل شرایط آب و هوایی چیزی بنام خزان کامل و زیر صفر شدن دما عملا وجود ندارد. در این چنین شرایطی زمانیکه میزان فعالیت ریشه با توجه به شرایط محیطی مثل طول روز و افت دما به حداقل خود رسید می توانیم نسبت به چالکود اقدام کنیم. با توجه به اطلاعات میدانی حدودا اواخر آذر تا دی ماه معمولا در این مناطق می توانیم از چالکود استفاده کنیم.
