چه کودی برای زاموفیلیا مناسب است؟

زاموفیلیا با نام علمی «Zamioculcas zamiifolia» به خانواده «Araceae» تعلق دارد. زاموفیلیا گیاهی علفی، همیشه‌سبز با رشدی کند است که معمولاً تا حدود ۶۰-۴۵ سانتیمتر رشد می‌کند؛ اما گیاهان مسن می‌توانند حدوداً تا ۱۲۰ سانتیمتر نیز برسند. زاموفیلیا گیاهی زیبا با برگ‌های چرمی و براق است که به دلیل مقاومت به شرایط نامناسب مثل نور کم مناسب نگهداری در آپارتمان‌ها می‌باشد.

برگ‌های گیاه محور اصلی به طول ۶۰-۴۰ سانتیمتر هستند و در دو سوی این محور ۸-۶ جفت برگچه به طول ۱۵-۷ سانتیمتر قرار دارند. دلیل اصلی محبوبیت این گیاه نیز شکل برگ‌های آن است. گیاه زاموفیلیا، با نام‌های دیگر هم‌چون نخل اروید، گیاه جاودانگی، گیاه همیشگی و گیاه پولادی نیز معروف است.

زاموفیلیا به‌عنوان گیاهی دارای قابلیت تولید اکسیژن و جذب سموم محیط مانند فرمالدهید، زایلن و تولوئن و غیره شناخته شده و می‌توان آن را به‌عنوان یکی از قوی‌ترین گیاهان اکسیژن‌ساز معرفی کرد. زاموفیلیا گیاهی مناسب برای محیط کار، آپارتمان به‌خصوص اتاق‌خواب است که امروزه در دکوراسیون بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد.

انواع گیاه زاموفیلیا

ما در اینجا به انواع گیاهان زاموفیلیا برای مناطقی با خاک زمینه آبیاری و رطوبت بالا که به رشد گیاه اثر میگذارد می پردازیم:

1- زاموفیلیای سبز

زاموفیلیا سبز، مرسوم‌ترین گونه زاموفیلیا است که در بیشتر نقاط دنیا یافت می‌شود و بیشتر افراد این گونه را در منزل خود نگهداری می‌کنند؛ همچنین این گیاه، قدیمی‌ترین گونه در خانواده زاموفیلیاست، به همین دلیل ارزش گیاه‌شناسی بالایی دارد. زاموفیلیای سبز به نور غیرمستقیم و طولانی علاقه زیادی دارد؛ اما به آبیاری چندانی نیاز ندارد. کوددهی به رشد بهتر این گیاه کمک می‌کند و رطوبت محیط باید به حدی باشد که‌برگ‌ها دچار خشکی نشوند.

2- زاموفیلیای بلک

یکی از جالب‌ترین انواع گیاه زاموفیلیا، زاموفیلیای بلک است که با نام کلاغ‌سیاه هم شناخته می‌شود. شهرت این گونه از گیاه زاموفیلیا به دلیل برگ‌های تیره‌رنگ آن است. برگ‌های زاموفیلیا بلک، بنفش تیره و سبز بسیار تیره هستند. این گونه از زاموفیلیا نسبتاً جدید و یکی از کمیاب‌ترین گونه‌های این گیاه است. البته برگ‌های این گیاه در ابتدا سبز هستند و به‌مرورزمان و طی رشد، تغییر رنگ داده و رفته‌رفته، تیره‌تر می‌شوند. این گیاه برای رشد به نور مناسب نیاز دارد؛ اما آبیاری چندان برای آن مهم نیست و تنها در حد خشک نبودن خاک کفایت می‌کند.

3- زاموفیلیای ابلق یا طلایی

از دیگر انواع زاموفیلیا می‌توان به زاموفیلیا ابلق یا طلایی اشاره کرد. زاموفیلیای ابلق یکی از زیباترین انواع گیاه زاموفیلیا است که به دلیل وجود رگه‌های طلایی و برگ‌های بسیار روشن در کنار برگ‌های سبز به این نام شهرت پیدا کرده است. زیبایی و جذابیت این گونه موجب قیمت بالای این گل شده است. البته این گونه را هم می‌توان در خانه‌نگهداری کرد. زاموفیلیای ابلق مانند دیگر گیاهانی که برگ روشن دارند، بیشتر از دیگر انواع خانواده خود به نور خورشید نیاز دارد؛ اما نباید آن را در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارد. آبیاری در این گونه هم به‌اندازه خشک نماندن خاک نیاز است و آبیاری بیش از اندازه باعث بیماری و آسیب آن می‌شود.

4- زاموفیلیای کوتوله

زاموفیلیای کوتوله یا زامیکرو یکی دیگر از گونه‌های زاموفیلیا است که به دلیل ظاهر و اندازه کوچک‌تر نسبت به دیگر انواع این گیاه، با این نام شناخته می‌شود. ارتفاع این گیاه در صورت رشد کافی و مساعد بودن تمام شرایط نگهداری، نهایت به 50 سانتی‌متر می‌رسد که نسبت به دیگر انواع زاموفیلیا، چندان زیاد نیست. زامیکرو بیشتر به دلیل ابعاد و اندازه کوچک‌تر معروف است؛ اما این تنها تفاوت آن با دیگر گونه‌های زاموفیلیا نیست. ضخامت برگ‌ها در زامیکرو نسبت به سایر انواع زاموفیلیا کمتر است و درصورتی‌که شرایط نگهداری کاملاً مساعد باشد، گیاه خیلی زود پر شده و گلدانی زیبا برای شما به وجود می‌آورد.

شرایط نگهداری گیاه زاموفیلیا

گیاهان زاموفیلیا به دلیل اینکه در مناطق با رطوبت و آب زیاد رشد می‌کنند، نیاز به شرایط خاصی برای نگهداری دارند. در زیر شرایط نگهداری گیاه زاموفیلیا را بررسی می‌کنیم:

• شرایط دمایی

بهترین وضعیت دمایی برای رشد گیاه زاموفیلیا دمایی بین ۱۵ تا 25 درجه سانتی‌گراد می‌باشد؛ دماهای پایین‌تر از ۸ درجه سانتی‌گراد برای این گیاه لوکس توصیه نمی‌شود؛ زیرا جزء گیاهان گرمسیری است و هوای گرم و معتدل را می‌پسندد.

• آبیاری

آبیاری صحیح زاموفیلیا یکی از مهم‌ترین مباحث نگهداری آن محسوب می‌شود. زاموفیلیا گیاهی ریزوم‌دار است که در بخش ریشه قابلیت ذخیره‌سازی آب را دارد. باتوجه‌به نیاز آبی کم این گیاه، بهترین زمان برای آبیاری گیاه زاموفیلیا وقتی است که در فاصله زمانی میان دو آبیاری، سطح خاک کاملاً خشک شده باشد. وقتی خاک به‌اندازه عمق دو بندانگشت خشک باشد، هنگام آبیاری فرارسیده است. خاک زاموفیلیا رطوبت را ترجیح می‌دهد، اما آبیاری زیاد نیز باعث پوسیدگی ریشه و برگ‌های آن می‌شود.

• نور

بهترین شرایط نوری برای زاموفیلیا تابش نور با شدت متوسط و به‌صورت غیرمستقیم است و باید از قراردادن این گیاه در معرض تابش مستقیم آفتاب جداً خودداری گردد؛ زیرا برگ‌های زیبای آن می‌سوزند. این گیاه توانایی رشد و سالم ماندن در محیط‌های کم‌نور را نیز داراست. اما برای رشد بهتر و طراوت و زیبایی بیشتر گل بهتر است، اگر خانه یا محلی نگهداری زاموفیلیا، داری پنجره جنوبی است، گلدان زاموفیلیا را پشت پنجره قرار دهید. در صورت عدم دسترسی به نور کافی می‌توان از نورهای مصنوعی مانند فلورسنت استفاده نمود.

• رطوبت

زاموفیلیا از جمله گیاهانی است که برای رشد و بقا به رطوبت نیاز دارد؛ البته برگ‌های ضخیم و چرم‌مانند آن مانع تبخیر بیش از حد آب از سطحشان می‌شوند؛ اما در صورت خشک‌بودن محیط؛ همچنین برای تأمین رطوبت موردنیاز در روزهای گرم می‌توان از روش غبارپاشی استفاده کرد.

• خاک

ریشه‌های زاموفیلیا از نوع غده‌ای و ریزوم شکل هستند؛ بنابراین زاموفیلیا هم مانند کاکتوس به خاک سبک و دارای زهکشی بالا نیازمند است؛ چراکه ریزوم‌ها نسبت به آبیاری زیاد حساس هستند و اگر آب اضافی از منطقه ریشه خارج نشود، ریشه گیاه دچار پوسیدگی می‌گردد. در ضمن باید به این نکته نیز توجه داشت که باید از وجود منفذ زیر گلدان زاموفیلیا مطمئن شد. وجود این منفذ مانع از تراکم و ماندن آب لابه‌لای ذرات خاک می‌شود و از گندیدگی ریشه جلوگیری می‌کند.

بهترین نوع کود برای زاموفیلیا

زاموفیلیا به‌عنوان یک گیاه آپارتمانی مقاوم شناخته می‌شود، اما بااین‌حال برای داشتن رشد سالم و بهتر به کود خانگی و تغذیه مناسب نیاز دارد. کود مناسب برای زاموفیلیا باید ترکیبی مناسب از عناصر غذایی اصلی مانند فسفر (P)، پتاسیم (K) و نیتروژن (N) داشته باشد؛ همچنین، حاوی ریز مغذی‌هایی نظیر آهن و منیزیم نیز باشد.

1. کودهای کامل NPK برای زاموفیلیا

کودهای کامل گزینه مناسبی برای نگهداری و رشد بهینه انواع گیاهان آپارتمانی به شمار می‌آیند که باتوجه‌به نوع گیاه و شرایط نگهداری آن توصیه می‌شوند. البته دررابطه‌با گیاه زاموفیلیا اعتقاد کارشناسان بر آن است که به‌جای مصرف کودهای کامل متعادل هم‌چون کود سه بیست، بهتر است از کودهای NPK با ترکیبات متفاوت استفاده کرد؛ زیرا ترکیب نامتوازن عناصر نتیجه مطلوب‌تری را به دنبال خواهد داشت. در ادامه به معرفی و توضیح این کودها می‌پردازیم.

2. کود 36-12-12 (کودهای پتاس بالا) برای زاموفیلیا

این کودها شامل 12 درصد ازت، 12 درصد فسفات و 36 درصد پتاسیم و ریزمغذی‌هایی مانند آهن، روی، مس و منگنز هستند که رشد گیاه زاموفیلیا را تقویت می‌کنند. درصد بالای پتاسیم موجود در این کودها تأثیر بسزایی در رشد و توسعه گیاه زاموفیلیا دارد. پتاسیم موجب حفظ تعادل آبی درون سلول‌ها می‌شود؛ درنتیجه گیاه در مقابل تنش‌های آبی مانند خشکی یا تراکم خاک مقاومت نشان دهد. این خاصیت می‌تواند زاموفیلیا را در مقابل تغییرات آب‌وهوایی و چالش‌های محیطی مانند رطوبت یا خشکی محافظت کند و در روند رشد گیاه اختلالی رخ ندهد. از دیگر نقش‌های پتاسیم می‌توان به تقویت سیستم ایمنی و افزایش مقاومت گیاه در مقابل بیماری‌ها و آفات اشاره کرد؛ همچنین پتاسیم باعث افزایش رشد و توسعه سیستم ریشه‌ای می‌گردد و در گیاهانی مانند زاموفیلیا هر اندازه رشد ریشه‌ها بیشتر باشد، پاجوش‌زنی نیز افزایش می‌یابد.

3. کود 10-52-10 (فسفر بالا) برای زاموفیلیا

فسفر یکی از عناصر موردنیاز برای رشد بهتر زاموفیلیا است. فسفر باعث می‌شود تا تعداد برگ‌های هر ساقه افزایش یابد و گیاه ظاهری جذاب‌تر داشته باشد. همچنین نسبت بالای فسفر به نیتروژن و پتاسیم باعث افزایش شکوفه دهی و گل‌دهی زاموفیلیا با کیفیتی مطلوب‌تر می‌شود. از سوی دیگر استفاده از کودهای فسفردار به همراه کود نیتروژن (به‌صورت یک ماه در میان و نه هم‌زمان با هم) موجب رویش پاجوش‌های بزرگ‌تر خواهد شد.

تأثیر نیتروژن بر رشد زاموفیلیا

نیتروژه یکی از عناصر ضروری رشد برای تمامی گیاهان است. کود نیتروژن موجب رشد کاملاً ملموس و قابل‌مشاهده در زاموفیلیا می‌گردد. نیتروژن باعث افزایش رشد طولی ساقه‌ها خواهد شد و میزان سبزینگی برگ‌ها را افزایش می‌دهد. البته باید بدانیم که رشد طولی حاصل از مصرف کود نیتروژن مانند رشد علفی ناشی از نور کم و شرایط نامناسب نیست و بر زیبایی گیاه می‌افزاید.

کود هیومیک اسید برای زاموفیلیا

این کود بیولوژیکی شامل ترکیباتی از اسیدهای فولیک، هیومیک و هیومین است. این کود به کاهش PH خاک کمک می‌کند و با انحلال مواد مغذی، موجب دسترسی بهتر گیاه به این مواد می‌شود؛ همچنین رشد میکروارگانیسم‌های مفید خاک را بهبود می‌بخشد.

کود آهن برای زاموفیلیا

آهن عنصری مؤثر برای بهبود و تقویت رشد زاموفیلیا است. ریزوم‌ها مرکز رشد و رویش پاجوش‌ها و جوانه‌های جدید در گیاه زاموفیلیا هستند و هر قدر اندازه ریزوم بزرگ‌تر باشد ساقه‌های گیاهِ حاصل، قوی‌تر و بلندتر خواهند بود. یکی از عواملی که باعث تسریع در بزرگ‌شدن و تقویت ریزوم زاموفیلیا می‌شود، کود آهن است. این کود با تقویت ریزوم باعث رویش پاجوش‌های بیشتر می‌شود؛ همچنین اندازه برگ‌ها و ساقه‌ها را افزایش می‌دهد و رنگ آن‌ها را به سبز تیره‌تر متمایل می‌گرداند. از سوی دیگر کود آهن با تقویت ریشه‌ها موجب بالابردن راندمان جذب و درنتیجه افزایش عملکرد سایر کودهای مکمل دیگر هم می‌گردد. کود آهن را می‌توان ماهانه یک‌بار به‌صورت مایع مصرف کرد.

بهترین زمان کود دهی به زاموفیلیا

به‌طورکلی، بهترین زمان کوددهی گیاهان در فصل رشد فعال گیاه (بهار و تابستان) است. می‌توانید از کودهای مایع مناسب برای زاموفیلیا استفاده کنید. داشتن برنامه منظم و زمان‌بندی دقیق در رشد بهینه گیاه مؤثر است. بهتر است کود دهی در شش ماه اول سال ماهیانه و در فصول سرد هر دو ماه یک‌بار انجام شود؛ همچنین، توجه داشته باشید که استفاده اضافی از کود ممکن است به‌جای کمک به گیاه، به آن آسیب بزند.

نکات مهم درباره کود دهی گیاه زاموفیلیا

زاموفیلیا به عناصری از جمله نیتروژن، پتاسیم، فسفر، روی، منگنز و … نیاز دارد؛ لذا بهتر است کودی تهیه کنید که حاوی تمام این عناصر باشد.هنگام استفاده از کودها، به مقادیر پیشنهادی و دستورالعمل توجه داشته باشید. نیز توصیه می‌شود کودها را به طور متناوب و در زمان‌های مشخص شده روی خاک اعمال کنید تا بتوانید بهترین نتایج را در رشد و توسعه زاموفیلیا خود ببینید.کود مناسب برای زاموفیلیا کودی است که PH متعادلی داشته باشد تا در صورت استفاده از آن، PH خاک به هم نریزد و عناصر مختلف، روی راندمان جذبِ یکدیگر اثر منفی نگذارند.

کوددهی باید در فواصل زمانی درست انجام شود تا گیاه در معرض خطر اوردز قرار نگیرد.کوددهی زاموفیلیا باید زمانی انجام شود که ۱۵ سانتی‌متر از سطح خاک خشک شده باشد، در این هنگام گیاه را توسط آب غنی شده با کودآبیاری نمایید.همواره بعد از چند نوبت کوددهی زاموفیلیا را با آب پرحجم به نحوی آبیاری کنید که تمام نمک‌های موجود در خاک خارج شده و آسیبی از این لحاظ به گیاه وارد نشود.

سؤالات متداول

1. چگونه پاجوشی زاموفیلیا را افزایش دهیم؟
عوامل مختلفی در افزایش پاجوش‌زنی زاموفیلیا مؤثرند. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از: اندازه گلدان، نور مناسب، بستر مطلوب و استفاده از کودهای مخصوص

برای اینکه گیاه زاموفیلیا با سرعت بیشتری پاجوش بزند بهتر است فضای ریشه را کوچک در نظر گرفت تا به دلیل نداشتن فضای رشد، ریشه با سرعت بیشتری پاجوش بزند.

خاک سبک تا نیمه‌سنگین (ترکیبی از ورمی کمپوست و کوکو پیت و پرلیتو خاک برگ) هم تأثیر بسزایی در افزایش پاجوش زدن گیاه زاموفیلیا دارد.
هرچند گیاه زاموفیلیا خیلی به نور حساس نیست و با نور کم هم قادر به زندگی است؛ اما اگر در شرایط نوری مناسب قرار بگیرد (بین ۶ تا ۸ ساعت در رو) سرعت تولید و رشد پاجوش بهتری خواهد داشت.

تغذیه مناسب و استفاده از کودهای مخصوص در پاجوش‌زنی نیز از مهم‌ترین گزینه‌های مؤثر برای این کار هستند که در بخش کود مناسب زاموفیلیا توضیح داده شد.