نقش سولوپتاس ‌ها در کشت پیاز

گیاه پیاز با نام علمی (Allium cepa) که با نام پیاز معمولی یا پیاز باغی(Bulb Onion)، هم شناخته می‌شود، گیاهی از سرده سیر در زیرتیره پیازیان از تیره نرگسیان است. پیاز از قدیمی‌ترین سبزی‌های خوراکی در دنیا و ایران است . این محصول سه هزار سال قبل از میلاد مسیح در مصر کشت می‌شده ‌است و بر اساس برخی اسناد کارگرانی که در ساختن اهرام مصر فعالیت می‌کرده‌اند، از پیاز به عنوان غذایِ اصلی استفاده می‌کردند. پیاز گیاهی دو ساله با رشد بوته‌ای ضعیف است و برگ‌های استوانه‌ای شکل توخالی دارد که در سال اول با توجه به طول روزِ موردِ نیازِ خود تشکیل سوخ یا پیاز (Bulb) داده و در سال دوّم با کشت سوخ‌ها و پس از ظهور ساقه‌های گل‌دهنده و چترها تولیدِ بذر می‌نماید.

مهم‌ترین فاکتورهای محیطی مؤثر در تشکیلِ سوخ درجه حرارت و طول روز است و بر این اساس، رقم‌های پیاز به سه گروه شامل ارقام روز بلند، روز متوسط و روز کوتاه تقسیم‌بندی می‌شوند. اهمیت این موضوع در تعیینِ زمانِ مناسبِ کاشت است؛ مثلاً، برای کاشت ارقامِ روزِ بلند مانندِ پیاز قرمز، به‌طور معمول در فروردین اقدام به کاشت می‌شود.

کشت پیاز

پیاز در خاک‌های حاصلخیز که به خوبی زهکشی شده‌اند، بهتر رشد می‌کند. خاک‌های رسی و شنی که با گیاهِ پوسیده آمیخته باشد به خاطر داشتن سولفور پایین مناسب هستند، در حالی که خاک‌های گِلی معمولاً دارای سولفور زیادی هستند و پیازهایِ تند تولید می‌کنند.

پیاز برایِ رشد نیازمندِ مواد غذایی زیادی است و به خاک غنی با زهکش مناسب نیاز دارد. آگاهی از نیازهای تغذیه‌ای پیاز و تنظیم یک برنامه کوددهی مناسب قبل از کاشت پیاز بسیار مهم است. این مرحله به عنوان یک مرحله مهم در تولید پیاز باکیفیت و دستیابی به عملکرد بهینه و مطلوب حائز اهمیت است؛

بنابراین قبل از هر اقدامی انجام آزمایش خاک جهت اطلاع از وضعیت مواد مغذی موجود در بستر کشت ضروری و لازم است. PH مناسب خاک برای رشد پیاز بین 6 تا 6.8 است. اندازه پیاز به نوع واریته یا رقمی انتخابی، بستگی دارد. برخی از گونه‌های در مقایسه با سایر ارقام پیاز، غده‌های بزرگ‌تری دارند.

برای مثال پیازهایی که در شمال ایران کشت می‌شوند پیازهایی درشت‌تر و شیرین‌تر هستند؛ اما پیازهای مناطق جنوبی اندازه کوچک‌تری داشته و طعم تند و تیزی دارند؛ ولی به طور کلی استفاده مناسب از کودهای مغذی در اندازه غده پیاز نقش دارد.

نقش عناصر و مواد غذایی گوناگون در رشد پیاز

پیاز نیز هم‌چون سایر گیاهان به سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به همراه مواد آلی و ریزمغذی‌ها نیازمند است.

• نیتروژن:نیتروژن یکی از عناصر اصلی برای رشد گیاهان است. افزودن کود حاوی نیتروژن می‌تواند به رشد اولیه و توسعه سیستم ریشه پیاز کمک کند.
• فسفر:فسفر از عناصر مهمی است که در فرآیند تشکیل ریشه و توسعه سیستم ریشه گیاهان نقش دارد. افزودن کود حاوی فسفر می‌تواند در بهبود توسعه سیستم ریشه پیاز کمک کند.
• پتاسیم:پتاسیم در تقویت ساختار گیاه و افزایش مقاومت به شرایط محیطی نقش دارد. استفاده از کود حاوی پتاسیم سبب پیاز در مقابل تنش‌های محیطی می‌گردد.
• مواد آلی:کودهای حاوی مواد آلی به بهبود ساختار خاک کمک می‌کنند و مواد آلی آن را افزایش دهند؛ ام اباید دقت کرد که استفاده زیاد از کودهای آلی پیاز را مستعد پوسیدگی می‌کند؛ بنابراین بهتر است به حد کافی استفاده شود.
• عناصر ریزمغذی:مواد معدنی مانند منگنز، روی، مس و بور به عنوان میکروعناصر نقش مهمی در رشد و توسعه گیاهان دارند. افزودن کودهای ریزمغذی می‌تواند از نقص‌ان محصول جلوگیری کند.

اهمیت پتاسیم

همان‌طور که گفتیم هر یک از عناصر در بخشی از فصل رشد پیاز ضروری هستند؛ اما برای داشتن تناژ بالا و محصولی درشت، باکیفیت و بازارپسند، عنصر پتاسیم و کودهای پتاسه از اهمیت بسزایی برخوردارند. پتاسیم از سلامت کلی گیاه حمایت می‌کند، به مقاومت در برابر خشکسالی کمک می‌کند و باعث افزایش عملکرد و ماندگاری بیشتر می‌شود. عنصر پتاسیم در افزایش تعداد غده و حجیم شدن پیازها بسیار موثر است. بیشترین میزان نیاز به این عنصر برای رشد غده‌ها است. در حقیقت بیشترین عنصری که هنگام کاشت پیاز بعد از نیتروژن مورد نیاز می‌باشد، پتاسیم است.

پتاسیم جزء عناصری است که در ساختار گیاهان وجود ندارد، ولی نقش حیاتی در رشد گیاه دارد. به طور کلی برای درشتی میوه، افزایش باردهی و افزایش تناژ برداشت صیفی‌جاتی همچون پیاز، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، بادمجان، فلفل، هندوانه، کدو و… نیاز به کوددهی مناسب می‌باشد.

برای اینکه گیاه بتواند بهترین عملکرد را داشته و افزایش تناژ داشته باشد باید به خوبی تغذیه و تقویت شود. عنصر پتاسیم پس از جذب بر ایجاد دیواره سلولی مستحکم، تقسیم سلولی در گیاهان، افزایش سوخت و ساز مواد هیدروکربنه نقش بسزایی در کیفیت محصول نهایی دارد.

کمبود پتاسیم سبب کاهش عملکرد پیاز می‌گردد. این عنصر در خاک‌های با نیتروژن بالا کارایی بیشتری دارد؛ زیرا با آغاز جوانه‌زنی، پیاز جهت تشکیل غده‌های بزرگ‌تر بایستی پتاسیم در دسترس داشته باشد و این مهم از طریق مصرف کودهای انواع کود پتاس بالا فراهم می‌گردد. در کنار پتاسیم بهتر است از کودهای نیتروژن‌دار و فسفردار در ابتدای فصل رشد استفاده شود تا با بهبود رشد رویشی و تقویت سیستم ریشه‌ای،جذب پتاسیم بهتر و بیشتر صورت گیرد.

سولوپتاس چگونه به عملکرد پیاز کمک می‌کند؟

سطح بالای پتاسیم در کودهای پتاس بالا و سولوپتاس‌ها از چند طریق به کیفیت پیاز و افزایش عملکرد کمک می‌کند:

1. بهبود استفاده از آب از طریق تنظیم فتوسنتز و تعرق
2. افزایش مصرف نیتروژن و افزایش تولید پروتئین
3. تقویت سلامت کلی گیاهان و توانایی مقاومت در برابر بیماری ها ، آفات و خشکسالی

استفاده از کودهای پتاس بالا در کدام مرحله رشدی پیاز ضروری است؟
پیاز در دو مرحله‌‌ی تشکیل غده و پُر کردن غده‌ها نیاز بالایی به عنصر پتاسیم دارد.
هنگامی که غده‌های پیاز شروع به رشد می‌کنند، باید پتاسیم زیادی در اختیار داشته باشد؛ زیرا این عنصر برای رشد بیشتر غده و بزرگتر شدن آن مفید است. در ضمن دیگر عناصر ماکرو و میکرو نیز مورد نیاز هستند تا به رشد بهتر گیاه کمک نمایند تا از بروز بیماری‌ها جلوگیری شود. کودهای پتاس بالا که درصد معینی از عناصر مغذی را دارند، بهترین گزینه برای این مرحله از کوددهی می‌باشند. باید توجه داشت که همه عناصر بر اساس بافت خاک و سبک و سنگین بودن آن، میزان شوری و آهک موجود در آن و کمبودهای مواد مغذی در اختیار گیاه قرار گیرد، چراکه زیاده‌روی در مصرف کودها سبب از بین رفتن غده ها می‌گردد.

نکته حائز اهمیت دیگر این‌که، در این مرحله به علت ترکیب کود پتاس بالا با ریزمغذی‌ها بهتر است، عملیات کوددهی به صورت محلول‌پاشی انجام شود؛ زیرا عناصر ریزمغذی در خاک‌هایی با پی اچ بالاتر از 6.5 جذب نمی‌شوند و کوددهی فقط هزینه به حساب می‌آید.

دومین مرحله ضروری، پر کردن غده‌هاست. استفاده از کودهای حاوی پتاس بالا، کلسیم و بور و هیومیک اسید در این مرحله باعث افزایش سایز غده‌ها، افزایش میزان ماده خشک و افزایش کیفیت و عمر انبارمانی پیازها می‌گردد. انواع سولوپتاس‌ها بهترین و کارآمدترین کودها در این مرحله از رشد پیاز محسوب می‌شوند.

کود سولوپتاس دارای کمترین شاخص شوری است، در نتیجه برای استفاده در محصولات حساس به شوری و دوست‌دار پتاسیم مانند پیاز بی‌خطر است. با استفاده از این کود، گیاه علاوه بر مزایای جذب پتاسیم توسط گیاه، از فواید بی‌نظیر گوگرد در افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماری‌ها و تنش‌های محیطی بهره‌مند خواهد شد.

مزیت دوگانه‌ی مغذی سولوپتاس در کشت پیاز

پیازها طعم مشخصه و ماده‌ی تند خود را از جذب گوگرد از خاک می‌گیرند؛ همچنین گوگرد با کاهش پی اچ خاک سبب آزادسازی عناصر موجود در خاک م‌ شود و خاصیت قارچکشی آن در محصولات مختلف باعث کاهش بیماری در گیاه می‌شود. پتاسیم نیز ماده مغذی مهم و اقتصادی در فصل رشد پیاز است. سولوپتاس‌ها با فرمول ویژه‌ی خود هر دو مورد نیاز غذایی را برطرف می‌کنند. توصیه کیمیاکشت به شما سولوپتاس اگری پارس است که می‌تواند با 50 درصد پتاسیم، 24 درصد گوگرد و 2 درصد ماده آلی به عنوان منبع مناسب پتاسیم و گوگرد مورد نیاز پیاز استفاده شود.

سخن نهایی

سولوپتاس‌ها و کودهای پتاس بالا با تأمین مواد معدنی ضروری، به ‌صورت قابل‌توجهی به رشد و عملکرد گیاه پیاز کمک می‌کنند. این نوع کودها، با داشتن پتاسیم غنی، توانایی حفظ استحکام گیاه پیاز در برابر تغییرات دمایی محیط را دارا هستند و عملکرد فتوسنتزی گیاه را بهبود می‌بخشند. درواقع می‌توان گفت مناسب‌ترین کود جهت درشت شدن غده‌های پیاز، کودهای تقویتی سولوپتاس یا کودهای پتاس بالا هستند و بهتر است میزان مورد نیاز این عنصر در مراحل مختلف برنامه کوددهی پیاز قرار گیرد. نکته اینکه در صورت مصرف سولوپتاس‌ها بهتر است به صورت آبیاری مصرف شود، اما بقیه کودها با دو روش محلول‌پاشی و کود آبیاری قابل مصرف هستند.