با آغاز فصل زمستان و کاهش دمای هوا، بسیاری از گیاهان فضای باز وارد دوره خواب میشوند و فضای سبز اطرافمان به تدریج رنگ میبازد. در این ایام که طبیعت در سکوت و آرامش زمستانی فرو میرود، خانههای ما میتوانند به پناهگاهی امن و سرسبز برای گیاهان تبدیل شوند.
5 تاثیر وجود گیاهان در منزل
ایجاد زیبایی بصری و افزودن جلوهای دلنشین به دکوراسیون داخلی.
نقش مهم، در حفظ تازگی و طراوت فضای خانه.
تولید اکسیژن، جذب دیاکسید کربن و برخی آلایندههای مضر، به تصفیه هوای خانه کمک میکنند.
با افزایش رطوبت محیط، خشکی ناشی از سیستمهای گرمایشی را تعدیل مینمایند.
تأثیر بسزایی در بهبود خلقوخو، کاهش استرس و ایجاد حس آرامش و شادابی دارد.
برای انتخاب گیاهان مناسب در این فصل باید ویژگیهای گیاهان را بشناسیم، گیاهانی که در برابر شرایط خاص زمستان، از جمله نور کم، دمای پایین و رطوبت متغیر، مقاومت نشان دهند و با حداقل مراقبت، زیبایی خود را حفظ کنند.
گیاهان مناسب فصل سرد چه ویژگی هایی دارند؟
گیاهان زمستانپسند و مناسب برای محیطهای داخلی در فصل سرد، معمولاً دارای چند ویژگی کلیدی هستند که به آنها کمک میکند تا در شرایط زمستانی دوام بیاورند و به رشد خود ادامه بدهند. این ویژگیها عبارتند از:
🍃توانایی رشد در نور غیرمستقیم یا کم:
در فصل زمستان، ساعات روشنایی روز کمتر است و شدت نور خورشید نیز کاهش مییابد. گیاهانی که به نور زیاد و مستقیم نیاز ندارند و میتوانند با نور فیلتر شده یا نور مصنوعی رشد کنند، بهترین انتخاب برای آپارتمانها در این فصل هستند. این گیاهان اغلب در سایه جزئی یا نور کم پنجرههای شمالی به خوبی عمل میکنند.
🍃مقاومت در برابر نوسانات دمایی:
دمای داخل خانهها در زمستان ممکن است به دلیل روشن و خاموش شدن سیستمهای گرمایشی، دچار نوسان شود. گیاهانی که میتوانند این تغییرات دمایی را تحمل کنند و به سرعت دچار آسیب نشوند، برای نگهداری در فصل سرد مناسبترند؛ همچنین، این گیاهان نباید به شدت به دمای محیط حساس باشند و بتوانند در دمای نسبتا ً خنکتر اتاق نیز زنده بمانند.
🍃نیاز کم به آبیاری و رطوبت بالا:
در فصل زمستان، سرعت رشد بسیاری از گیاهان کند میشود و در نتیجه نیاز آنها به آب نیز کاهش مییابد. آبیاری بیش از حد در این دوره میتواند منجر به پوسیدگی ریشه شود. گیاهانی که میتوانند خشکی را برای مدت طولانیتری تحمل کنند، گزینههای امنتری هستند؛ همچنین، برخی گیاهان با برگهای گوشتی یا ضخیم، توانایی بیشتری در ذخیره آب دارند.
از سوی دیگر، اگرچه برخی گیاهان به رطوبت بالا علاقه دارند؛ اما در زمستان با خشکی هوا مواجه هستیم؛ بنابراین، گیاهانی که به رطوبت نسبتا ً کمتری نیاز دارند یا میتوان با روشهایی رطوبت اطراف آنها را تأمینکرد، انتخاب مناسبتری هستند.
🍃برگهای ضخیم یا واکسدار برای حفظ آب:
بسیاری از گیاهان زمستانپسند دارای برگهایی با ساختار خاص هستند که به آنها در حفظ آب و مقاومت در برابر خشکی هوا کمک میکند. این برگها ممکن است ضخیم، گوشتی، پوشیده از کرکهای ریز یا دارای لایهای واکسدار باشند. این خصوصیات فیزیکی، سطح تبخیر آب از برگها را کاهش میدهد و به گیاه کمک میکند تا در شرایط کمآبی، دوام بیشتری داشته باشد.
گیاهانی با این خصوصیات در فصل سرد نه تنها دوام بیشتری دارند، بلکه مراقبت از آنها نیز بسیار آسانتر است و نیاز به توجه مداوم و تنظیم شرایط محیطی کمتری دارند. این امر برای افراد پرمشغله یا کسانی که تجربه کمتری در باغبانی دارند، ایدهآل است.
6 نوع گیاه مناسب فصل زمستان در منزل
در ادامه به معرفی چند نمونه از گیاهان آپارتمانی که برای نگهداری در فصل زمستان بسیار مناسب هستند، میپردازیم:
1️⃣ سانسوریا (شمشیری)
نام علمی: Sansevieria trifasciata
نام رایج: سانسوریا، زبان مادرشوهر، مار گیاه، گیاه نیزهای
خصوصیات: سانسوریا یکی از مقاومترین و سرسختترین گیاهان آپارتمانی است که به راحتی در شرایط نوری بسیار کم تا متوسط و محیط خشک خانه زندگی میکند. این گیاه به دلیل برگهای بلند، سوزنی و ایستادهاش که شبیه به شمشیر هستند، به «شمشیری» نیز معروف شده است؛ کود مناسب سانسوریا باعث می شود که در تکثیر و تقویت این نوع گیاه تاثیر داشته باشد.
این فرم ایستاده و مقاوم، نماد پایداری و سرزندگی در شرایط سخت زمستانی به شمار میرود. سانسوریا توانایی فوقالعادهای در تصفیه هوا دارد و طبق تحقیقات ناسا، میتواند سمومی مانند فرمالدئید و بنزن را از هوا حذف کند.
نیاز نوری: سانسوریا نور کم تا متوسط غیرمستقیم را ترجیح میدهد. در نور شدید مستقیم ممکن است برگهایش دچار سوختگی شوند. حتی در نور بسیار کم نیز زنده میماند، هرچند رشد آن کند خواهد شد.
نیازی آبی: این گیاه به آب بسیار کمی نیاز دارد و برای آبیاری باید اجازه دهید خاک گلدان در فاصله بین دو آبیاری کاملاً خشک شود. در زمستان، دفعات آبیاری مورد نیاز آن به شدت کاهش مییابد (مثلاً هر 4 تا 6 هفته یکبار). آبیاری زیاد، عامل اصلی پوسیدگی ریشه در این گیاه است.
نیاز دمایی: سانسوریا دمای معمولی اتاق (18-25 درجه سانتیگراد) را ترجیح میدهد. نسبت به سرما حساس است و نباید در معرض دمای زیر 10 درجه سانتیگراد قرار گیرد.
بستر مناسب: سانسوریا به خاک با زهکشی خوب، مانند مخلوط خاک کاکتوس یا مخلوط پیت ماس، پرلیت و ماسه نیاز دارد.
روش تکثیر: این گیاه از طریق تقسیم ریزوم در فصل بهار یا کاشت قلمه برگ تکثیر میشود.
2️⃣ زاموفیلیا
نام علمی: Zamioculcas zamiifolia
نام رایج: زاموفیلیا، ZZ plant
خصوصیات: زاموفیلیا گیاهی است که به دلیل مقاومت بالا و نیاز کم به مراقبت، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. برگهای ضخیم، براق و تیرهرنگ آن، ظاهری لوکس و مدرن به هر فضایی میبخشد. خصوصیت بارز این گیاه، توانایی ذخیره آب در ریزومهای زیرزمینی و ساقههای گوشتی آن است که باعث میشود در برابر خشکی بسیار مقاوم باشد.اینکه چه کودی مناسب زاموفیلیا است توسط متخصصین انجام میشود که شما میتوانید با مشاوران کیمیاکشت در این زمینه مشورت کنید.
این ویژگی، زاموفیلیا را به گزینهای عالی برای افراد فراموشکار یا کسانی که به طور مداوم در سفر هستند و از همه مهمتر برای نگهداری در فصل زمستان تبدیل میکند. همچنین، قابلیت تصفیه هوا را نیز داراست.
نیاز نوری: زاموفیلیا به نور کم تا متوسط غیرمستقیم نیاز دارد. میتواند در سایه کامل نیز زنده بماند؛ اما رشد آن کندتر خواهد شد. نور مستقیم خورشید باعث سوختگی برگها میشود. (جهت آشنایی با گیاهانی که به نور کم احتیاج دارند شما را دعوت به مطالعه این مقاله میکنیم.)
نیاز آبی: این گیاه نیاز آبی کمی دارد. مهمترین نکته در نگهداری زاموفیلیا، جلوگیری از غرقابی شدن خاک است. اجازه دهید خاک گلدان قبل از هر بار آبیاری کاملاً خشک شود. در زمستان، آبیاری را به حداقل برسانید (مثلاً هر 6 تا 8 هفته یکبار).
نیاز دمایی: زاموفیلیا دمای معمولی اتاق (18-24 درجه سانتیگراد) را ترجیح میدهد. نسبت به سرما حساس است و دمای کمتر از 15 درجه سانتیگراد برای آن مضر است.
بستر مناسب: این گیاه به خاک سبک با زهکشی عالی و مخلوطی از خاک گلدان، پرلیت و ماسه نیاز دارد.
روش تکثیر: زاموفیلیا از طریق تقسیم ریزوم در فصل بهار یا کاشت قلمه برگ تکثیر میشود. روش دوم به نسبت زمانبر است.
3️⃣ پیچک انگلیسی
نام علمی: Hedera helix
نام رایج: پیچک انگلیسی، عشقه، لویس
خصوصیات: پیچک انگلیسی یکی از گیاهان رونده و همیشه سبز است که با برگهای زیبا و متنوع خود که در انواع شکلها و رنگها وجود دارد، جلوهای کلاسیک و دلنشین به فضای خانه میبخشد. برخلاف تصور عموم که پیچک را گیاهی مناسب فضای باز میدانند؛ نوع ضعیف این گیاه قابل نگهداری در محیطهای بسته و گلخانهها است.
پیچک انگلیسی به دلیل توانایی تصفیه هوا و حذف سمومی مانند بنزن و فرمالدئید، یکی از بهترین گزینهها برای آپارتمانها به شمار میرود. قابلیت رشد به صورت رونده یا آویز، انعطافپذیری زیادی در دکوراسیون ایجاد میکند.
به طور كلی پیچک انگلیسی نسبت به شرايط محيطی سازگاری بالايی دارد و در حرارت بالا و پايين و روشنايی كم و زياد میتواند رشد كند. نوع ابلق این گیاه، نسبت به سرما متحملتر است. تفاوت پیچک انگلیسی یا پاپیتال با سایر پیچکها مقاومت آن در برابر دمای پایین است که آن را به گزینهای مناسب برای اقلیم سرد به شمار میرود.
🔰 نکته: تا زمانی که یک قیم کنار این گیاه قرار نگیرد، حالت بالا رونده نخواهد اشت و هنگام کاشت در گلدان به قیم نیاز دارد.
نیاز نوری: پیچیک انگلیسی، مکان روشن ولی با نور غیرمستقیم را ترجیح میدهد. نور مستقیم خورشید، به خصوص در ساعات گرم روز، میتواند باعث سوختگی و زرد شدن برگها شود. در نور کم نیز رشد میکند؛ اما برگها ممکن است رنگ و شادابی خود را از دست بدهند.
نیاز آبی: برای مراقبت از پیچک انگلیسی باید خاک را مرطوب نگه دارید، اما از غرقابی شدن آن خودداری کنید و اجازه دهید سطح خاک بین دو آبیاری کمی خشک شود؛ همچنین باید در زمستان، دفعات آبیاری را کاهش داد. این گیاه به رطوبت نسبتاً بالا علاقه دارد و برای نگهداری از آن در فصول خشک، غبارپاشی برگها یا قرار دادن گلدان روی سینی سنگریزه مرطوب میتواند مفید باشد.
نیاز دمایی: پیچک انگلیسی دمای خنکتر (10-18 درجه سانتیگراد) را ترجیح میدهد؛ اما دمای معمولی اتاق را نیز تحمل میکند. از قرار دادن آن در نزدیکی منابع گرما مانند بخاری یا پنجرههای با جریان هوای سرد خودداری کنید.
بستر مناسب: این گیاه به خاک با زهکشی خوب و غنی از مواد آلی نیاز دارد.
روش تکثیر: پیچک انگلیسی از طریق قلمه ساقه در بهار یا تابستان قابل تکثیر است.
4️⃣ بنفشه آفریقایی
نام علمی: Saintpaulia ionantha
نام رایج: بنفشه آفریقایی، سنپائولیا
خصوصیات: بنفشه آفریقایی گیاهی گلدار و دلانگیز است که با گلهای رنگارنگ و متنوع خود، حتی در فصل زمستان نیز میتواند خانه شما را باطراوت نگه دارد و به زیبایی به آن زینت ببخشد.
این گیاه کوچک و جمعوجور، با برگهای مخملی و گلهای کوچک اما فراوان، طرفداران زیادی دارد. بنفشههای آفریقایی در انواع رنگها از جمله بنفش، صورتی، سفید، آبی و قرمز وجود دارند و گاهی دارای حاشیه یا مرکز متفاوت هستند.
نیاز نوری: بنفشه آفریقایی به نور روشن و غیرمستقیم نیاز دارد. پنجرههای شرقی یا غربی بهترین مکان برای نگهداری این گل هستند. نور مستقیم خورشید باعث سوختگی برگها و کاهش گلدهی میشود.
نیاز آبی: آبیاری بنفشه آفریقایی باید با دقت انجام شود و همیشه از زیر گلدان آبیاری شود تا از رسیدن آب به برگها و مرکز گیاه جلوگیری شود؛ زیرا این کار میتواند باعث پوسیدگی و لک شدن برگها شود. بهتر است خاک گلدان، قبل از آبیاری بعدی، کمی خشک شود.
در زمستان نیز باید آبیاری آن کاهش یابد. از طرف دیگر این گیاه به رطوبت متوسط نیاز دارد و هوای خشک زمستان میتواند به آن آسیب برساند. غبارپاشی مستقیم برگها توصیه نمیشود، اما قرار دادن گلدان روی سینی پر از سنگریزه و آب (بدون تماس مستقیم گلدان با آب) میتواند رطوبت را افزایش دهد.
نیاز دمایی: این گیاه دمای اتاق (18-24 درجه سانتیگراد) را ترجیح میدهد. پس باید از قرار دادن آن در معرض باد سرد یا گرم شدید خودداری گردد.
بستر مناسب: برای تهیه مناسب بنفشه آفریقایی بهتر است سبک و با زهکشی مناسب، استفاده شود.
روش تکثیر: بنفشه آفریقایی از طریق قلمه برگ یا تقسیم بوته تکثیر میشود.
5️⃣ پتوس
نام علمی: Epipremnum aureum
نام رایج: پتوس، پوتوس، دلبر
خصوصیات: پتوس گیاهی بالارونده یا آویز و بسیار مقاوم که نگهداری از آن آسان است. برگهای قلبی شکل و براق آن که گاهی با رگههای سفید، زرد یا سبز روشن تزئین شدهاند، زیبایی خاصی به هر فضا میبخشند.
پتوس یکی از بهترین گیاهان برای تصفیه هوای داخل خانه است و میتواند سمومی مانند فرمالدئید، بنزن و زایلن را جذب کند. رشد سریع و توانایی سازگاری با شرایط مختلف، آن را به گزینهای محبوب برای مبتدیان و علاقهمندان به باغبانی تبدیل کرده است. و همچنین استفاده از کود مناسب برای گیاه پتوس در رشد آن تاثیر بسزایی دارد.
نیاز نوری: پتوس به نور متوسط و غیرمستقیم نیاز دارد. میتواند در نور کم نیز زنده بماند؛ اما برگهای آن ممکن است رنگ خود را از دست بدهند و رگههای رنگی کمتر شوند. نور مستقیم خورشید باعث سوختگی برگها میشود.
نیاز آبی: زمانی که سطح خاک تا عمق 2-3 سانتیمتری خشک شود، باید آبیاری صورت بگیرد؛ بنابراین باید در زمستان، دفعات آبیاری را کاهش دادد و اجازه داد خاک کمی بیشتر خشک شود. از آبیاری بیش از حد نیز خودداری شود.
نیاز دمایی: پتوس دمای معمولی اتاق (18-25 درجه سانتیگراد) را ترجیح میدهد. نسبت به سرما حساس است و نباید در معرض دمای زیر 10 درجه سانتیگراد قرار گیرد.
بستر مناسب: خاک مورد نیاز پتوس خاکی با زهکش خوب، مانند مخلوط خاک گلدان با پرلیت است.
روش تکثیر: پتوس به راحتی از طریق قلمه ساقه در آب یا خاک تکثیر میشود.
6️⃣ کاکتوسها و ساکولنتها
نام علمی: انواع مختلفی از خانوادههای Cactaceae و Crassulaceae
نام رایج: کاکتوس، ساکولنت، گیاه گوشتی
خصوصیات: در نگاه اول، شاید کاکتوسها و ساکولنتها به دلیل نیاز به نور زیاد، مناسب زمستان نباشند؛ اما بسیاری از گونههای آنها، به دلیل ذخیره آب فراوان در بافت خود، نیاز بسیار کمی به مراقبت و آبیاری دارند و میتوانند در زمستان با موفقیت در محیط داخلی نگهداری شوند. این گیاهان در برابر خشکی هوا مقاوم هستند و فرمهای متنوع و جذاب آنها، جلوه خاصی به دکوراسیون میبخشد.
نیاز نوری: اکثر کاکتوسها و ساکولنتها به نور زیاد و مستقیم خورشید نیاز دارند. بهترین مکان برای آنها، پنجرههای جنوبی یا غربی است. در زمستان، با وجود نور کمتر، همچنان به نور زیاد نیاز دارند. اگر نور کافی در دسترس نیست، ممکن است نیاز به استفاده از لامپهای رشد گیاه باشد.
نیاز آبی: این گیاهان به شدت مستعد پوسیدگی در اثر آبیاری زیاد هستند و باید در فصل رشد (بهار و تابستان) با احتیاط آبیاری شوند و حتماً قبل از آبیاری بعدی خاک کاملاً خشک شود. در فصل زمستان، بیشتر گونهها وارد دوره استراحت میشوند و نیاز به آبیاری بسیار کمی دارند (گاهی فقط ماهی یکبار یا حتی کمتر). آبیاری بیش از حد در زمستان میتواند کشنده باشد.
نیاز دمایی: این گونه از گیاهان دماهای نسبتاً خنکتر را ترجیح میدهند، به خصوص در دوره استراحت زمستانی (حدود 10-15 درجه سانتیگراد)؛ اما دمای معمولی اتاق را نیز تحمل میکنند. نکته مهم، دور نگهداشتن آنها از سرمای شدید و یخزدگی است.
بستر مناسب: کاکتوسها و ساکولنتها به خاک با زهکشی عالی، مخلوطی از ماسه درشت، پرلیت و خاک مخصوص کاکتوس نیاز دارند.
روش تکثیر: این گیاهان از طریق کاشت بذر، قلمه برگ یا ساقه، و تقسیم گیاه تکثیر میشوند.
4 نکته مراقبتی از گیاه در زمستان
نگهداری از گیاهان آپارتمانی در فصل زمستان نیازمند توجه به تغییرات محیطی و تطبیق روشهای مراقبتی است. رعایت نکات زیر به حفظ سلامت و شادابی گیاهان شما در این فصل کمک خواهد کرد:
1. آبیاری کمتر
سرعت رشد بیشتر گیاهان در فصل زمستان به دلیل کاهش نور و دما کند میشود. این کاهش فعالیت متابولیک به معنای کاهش نیاز آنها به آب است. آبیاری زیاد در این دوره، به خصوص اگر خاک زهکشی خوبی نداشته باشد، به راحتی میتواند منجر به پوسیدگی ریشه و در نهایت مرگ گیاه شود.
همیشه قبل از آبیاری، رطوبت خاک را با انگشت خود بررسی کنید. زمانی که خاک تا عمق چند سانتیمتری خشک شد، آنگاه اقدام به آبیاری نمایید. برای گیاهان ساکولنت و کاکتوس، این قانون اهمیتی دوچندان پیدا میکند.
2. تأمین رطوبت
سیستمهای گرمایشی مرکزی (مانند بخاریها، شوفاژها و هیترها) باعث کاهش شدید رطوبت هوای داخل خانه میشوند. بسیاری از گیاهان، به خصوص گیاهان مناطق گرمسیری، به رطوبت بالاتری نیاز دارند.
برای جبران این خشکی هوا، میتوانید ظرفی پر از آب را در نزدیکی گیاهان و به خصوص در نزدیکی منابع گرما قرار دهید تا با تبخیر آب، رطوبت محیط افزایش یابد یا اینکه از دستگاههای بخور سرد استفاده کنید. این دستگاهها به طور مؤثر رطوبت هوا را بالا میبرند.
برای حفظ رطوبت مورد نیاز تا جایی که امکان دارد گیاهان را در گروههای نزدیک به هم بچینید؛ این کار باعث ایجاد یک ریزاقلیم مرطوبتر میشود؛ همچنین از غبارپاشی مستقیم برگها خودداری کنید، به خصوص در شب یا در هوای سرد، زیرا این کار میتواند باعث بیماریهای قارچی شود.
3. نور مناسب
در زمستان، روزها کوتاهتر هستند و ساعات روشنایی کم است و شدت نور خورشید نیز کاهش مییابد. بسیاری از گیاهان آپارتمانی به نور کافی برای فتوسنتز و ادامه حیات نیاز دارند. برای جبران کمبود نور طبیعی بهتر است گیاهان را در پرنورترین نقاط خانه، نزدیک پنجرههای جنوبی یا شرقی قرار دهید. گرد و غبار نشسته بر روی برگها را به طور مرتب پاک کنید، تا لایۀ غبار مانع رسیدن نور به برگها نشود.
4. محافظت از سرما
گیاهان را از عواملی که باعث شوک دمایی یا یخزدگی میشوند، دور نگه دارید. به عنوان مثال گیاهان را کنار پنجرههایی که ممکن است هوای سرد از درزهای آنها نفوذ کند، قرار ندهید. حتی اگر پنجره عایقبندی خوبی داشته باشد، شیشه پنجره در شب ممکن است به شدت سرد شود و گیاه در تماس با آن آسیب ببیند یا از قرار دادن گلدانها بر روی سطوح فلزی یا سنگی سرد در اتاقهای خنک خودداری کنید.
نگهداری گیاهان در فصل زمستان، به غیر از فراهم کردن زیبایی بصری، به حفظ شادابی و طراوت روح و روان ما نیز کمک شایانی میکند. در روزهایی که طبیعت بیرون از خانه به خواب زمستانی فرو رفته و رنگها کمرنگ شدهاند، هر برگ سبز در داخل خانه، نمادی از امید، زندگی و استمرار است.
انتخاب گیاهان مقاوم و سازگار با شرایط فصل سرد، مانند سانسوریا، زامیفولیا، پیچک انگلیسی، بنفشه آفریقایی، پتوس و همچنین کاکتوسها و ساکولنتها، میتواند خانهای سبزتر، دلپذیرتر و آرامتر برایمان رقم بزند. با رعایت نکات مراقبتی ساده مانند تنظیم دفعات آبیاری، تأمین رطوبت مورد نیاز و فراهم کردن نور کافی، میتوانیم شاهد رشد و شکوفایی این گیاهان باشیم و در دل روزهای سر زمستانی از سرسبزی و گرمای خانه لذت ببریم.
