کود مناسب برای درخت پرتقال

برای رشد بهتر درخت پرتقال، به تقویت و تغذیه مناسب آن نیاز داریم. کود مناسب درخت پرتقال باید ترکیبی از عناصر معدنی مثل فسفر، نیتروژن، پتاسیم و سایر ریز مغذی‌ها به میزان مناسب باشد. اما هر یک از سه عنصر اصلی فسفر، نیتروژن و پتاسیم در مرحله‌ای خاص وارد چرخه رشد می‌شوند و تأثیر می‌گذارند که از بین این عنصر ماکرو، نیتروژن و پتاسیم ضروری‌ترین هستند. جهت کوددهی درخت پرتقال، ترکیبی از کودهای گرانوله نیترو پتاس موجود است که به‌صورت فشرده و مغذی عناصر موردنیاز رشد را در اختیار گیاه قرار می‌دهند و نیاز است که هر سه ماه یک‌بار این کود مناسب برای رشد پرتقال تجدید شود.

میزان کود مصرفی باتوجه‌به سن درخت پرتقال متفاوت است. برای درختان پرتقال تازه کاشته شده، یعنی درختانی که بین یک تا دو سال سن دارند، میزان فسفر بیشتری نیاز است. در کنار فسفر، نیتروژن هم اساسی و مهم است، تمامی درختان در هر سنی که باشند به نیتروژن نیازمند هستند تا بتوانند مواد غذایی را از طریق ریشه به سایر بخش‌های گیاه هدایت کنند. گیاه پرتقال در سنین بالاتر مثل پنج یا شش سال به ازت بیشتری احتیاج دارد.

نیتروژن در مراحل ساخت کلروفیل و رساندن درخت به بار میوه از اهمیت بالایی برخوردار است و وقتی کلروفیل به‌درستی رشد کند، سبزینگی گیاه افزایش می‌یابد و به‌تبع آن مواد غذایی بیشتری به سمت برگ، ساقه و سایر قسمت‌ها ارسال می‌گردد و در نهایت میوه‌های خوش‌رنگ و آّبدار را تحویل خواهد داد. از علائم کمبود نیتروژن می‌توان به کم‌رنگ و کوچک‌شدن برگ‌ها، نازک شدن شاخه، کم‌شدن رشد درخت و تولید محصول بی‌کیفیت و کوچک اشاره کرد.

فسفر در تعداد زیادی از عملکردهای مهم گیاه مانند فتوسنتز، تشکیل گل و رشد مطلوب میوه نقش دارد؛ اما کمبود این عنصر در خاک به‌ندرت رشد درخت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. درصورتی‌که باغدار میان میزان عناصر نیتروژن و فسفر درخت تعادل ایجاد کنند، قادر به تولید حداکثری میوه باکیفیت خواهد شد.

پتاسیم نیز از دیگر عناصر موردنیاز درخت پرتقال است و بر عملکردهای مختلف گیاه مانند تشکیل پروتئین، کلروفیل و همچنین ایجاد تعادل آب داخل سلول‌های گیاهی مؤثر است. کمبود پتاسیم در رشد درخت پرتقال علائم متفاوتی دارد؛ اما در اغلب موارد منجر به بروز برگ‌های کوچک یا زرد و پژمرده می‌شود که درنتیجه تغذیه و آبرسانی به‌درستی صورت نمی‌پذیرد.

در انتخاب بهترین کود برای درخت پرتقال، عناصر پتاسیم و نیتروژن نقش فعال‌تر و همیشگی دارند؛ اما باید دانست که مصرف کود پتاسیم باید برحسب نیاز درخت باشد تا درخت پرتقال دچار عوارضی همچون تأخیر بلوغ نشود. تولید میوه‌هایی بزرگ، آبدار و اسیدی با پوست‌کلفت از دیگر علائم پتاسیم اضافی در درخت است. به‌علاوه پتاسیم مازاد سبب کمبود منیزیم نیز خواهد شد.

بهترین زمان کود دهی درخت پرتقال

زمان کوددهی درخت پرتقال به عوامل مختلفی ازجمله نوع کود مورداستفاده (سرعت جذب)، سن درخت، کاشت پرتقال در گلدان یا در زمین و نیز علائم کمبود و یا بیماری در درخت بستگی دارد. بهترین زمان کوددهی درخت پرتقال اواخر فصل پائیز و اوایل فصل زمستان است؛ زیرا در این فصل‌ها درختان ممکن است بر اثر سرما مقاومت خود را از دست بدهند و نتوانند محصولات مناسبی تولید نماید. به طور عمده، می‌توان سه بار در سال و به میزان مناسب درخت پرتقال را محلول‌پاشی کرد.

نحوه تشخیص و انتخاب بهترین کود برای درخت پرتقال

مهم‌ترین کار جهت انتخاب کود مناسب برای درخت پرتقال، انجام آزمایش خاک است. نتیجه آزمایش خاک تعیین می‌کند که خاک زیر کشت، کدام عناصر ضروری را ندارد یا کم دارد. راحت‌ترین روش برای کوددهی درخت مرکبات استفاده از آن دسته از کودهایی است که به طور ویژه برای این درختان فرموله شده‌اند. این کودها دارای عناصر ضروری نیتروژن (N)، پتاسیم (K) و فسفر (P) هستند. البته بایستی توجه کرد که میزان فسفر در این کودها کمتر و میزان نیتروژن و پتاسیم بیشتر باشد. رایج‌ترین کود درخت پرتقال کودهای نیتروپتاس هستند. کودهای نیتروپتاسه گرانوله که عناصر را به طور آهسته و مداوم آزاد و در دسترس گیاه قرار می‌دهند، باید هرسه ماه یک‌بار در اختیار درخت قرار گیرند تا نیاز غذایی گیاه در طول فصل رشد برآورده شود تا در زمان کوتاهی محصول تولید و به بازار عرضه شود.

لازم به ذکر است عاملی که باعث رشد حداکثری درخت در زمانی کوتاه می‌شود، تأمین مواد مغذی درخت به‌ویژه عناصر پرمصرف است؛ همچنین کودها باید در زمان مناسب و به‌موقع مورداستفاده قرار بگیرند. در انتخاب کود مناسب برای مرکبات عواملی همچون شرایط اقلیمی، نوع خاک و سن درخت اهمیت دارد و پیروی‌کردن از برنامه غذایی مناسب برای درخت پرتقال باعث سلامت درختان مرکبات و تولید میوه مرغوب از نظر کمی و کیفی خواهد شد.

انتخاب کود مناسب در مراحل مختلف درخت پرتقال

برای درخت پرتقال در هر فصلی متناسب با آب‌وهوا و بر اساس شرایط رشدی نهال، یک مدل کود خاص توصیه می‌شود:

1.کود دهی در زمستان

یکی از ضروری‌ترین کارها و اقداماتی که باید برای درختان انجام شود کوددهی در فصل زمستان جهت گرده‌افشانی و بقای جوانه است که اگر به‌صورت اصولی صورت بگیرد، می‌تواند اثرات مثبتی در پی داشته باشد. زمستان، فصل استراحت گیاهان و میوه‌ها است؛ اما باید در این دوره هم به تغذیه آن اهمیت داد تا در دوره باردهی، مرکبات دچار کمبود مواد غذایی نشوند و تعادلی بین نیازهای غذایی گیاه و خاک برقرار شود.

در اواخر زمستان گیاه مواد غذایی را به‌خوبی جذب نمی‌کند، زیرا در این زمان خاک دمای پائینی دارد، رشد برگ‌ها متوقف شده و جریان شیره در درخت آهسته است. در این شرایط تأمین مواد مغذی برای جوانه‌های رویشی بسیار اهمیت دارد. در فصل زمستان از چالکود و کود سه بیست به‌منظور تقویت عمومی پرتقال استفاده می‌شود؛ همچنین باید دقت کرد که کود مصرفی حاوی مقدار زیادی آهن باشد تا کلروفیل و قدرت فتوسنتز در گیاه افزایش یابد.

یکی از بهترین کودهایی که می‌توان برای پرورش و رشد بهتر مرکبات در زمستان استفاده کرد؛ کود طبیعی اسید هیومیک است که در انواع مختلفی مانند مایع، پودری و گرانولی قابل‌تهیه است. اسید هیومیک خود منبع غنی از عناصر پرمصرف و فولویک اسید می‌باشد که موجب افزایش جذب عنصر آهن و پتاسیم توسط درخت پرتقال می‌شود؛ همچنین کمک می‌کند گیاه دچار سرمازدگی نشود، حجم ریشه درخت را تا حدودی افزایش می‌دهد و باعث مقاومت گیاه در برابر آفات، بیماری‌ها و حشرات نیز می‌گردد. کود مهم دیگری که استفاده از آن در زمستان توصیه می‌شود کود فروت‌ست است.

کود فروت‌ست باعث می‌شود رشد درخت پرتقال و تشکیل میوه بهبود یابد. یکی از عواملی که باعث ریزش شکوفه‌ها قبل از عمل لقاح می‌شود کمبود عنصر روی و بور است. مصرف این کود به دلیل داشتن عناصری همچون روی، بور و نیتروژن به ذخیره مواد مغذی موردنیاز در سال آینده نیز کمک می‌کند؛ همچنین از ریزش میوه‌های پرتقال پیشگیری کرده و سبب بهبود باردهی در سال‌هایی که احتمال تولید محصول کم است، خواهد شد.

2. کود دهی در پاییز

کود دهی پرتقال در پاییز بر روی باروری گیاه در فصل گرما تأثیر می‌گذارد و اندازه میوه و میزان گلدهی بسته به کوددهی مناسب آنها در پاییز دارد. برای کوددهی در پاییز می‌توان از انواع کودهای حیوانی و شیمیایی استفاده کرد. کودهای آلی یک گزینه مطمئن و مؤثر برای کوددهی درختان پرتقال هستند. این کودها از مواد طبیعی تولید می‌شوند و مزایای بسیاری دارند. این کودها با ارائه عناصر غذایی ضروری به درخت پرتقال، رشد و توسعه سالم آن را تضمین می‌کنند. کودهای حیوانی برای درخت پرتقال شامل کود گوسفندی، کود مرغی و کود کبوتر می‌شود. در پاییز استفاده از کودهای شیمیایی پتاس بالا نیز توصیه می‌شود.

3. کود دهی در بهار و اوایل تابستان

درختان پرتقال از اوایل زمستان جوانه می‌زنند و جوانه‌ها تا اواخر زمستان و بهار رشد می‌کنند. نیتروژن، مهم‌ترین ماده مغذی این درختان است که معمولاً در بهار و اوایل تابستان استفاده می‌شود. کود دهی در اواخر تابستان می‌تواند رنگ‌آمیزی میوه‌ها را به تأخیر بیندازد و باعث آبدارتر شدن آنها شود و پوست‌های ضخیم ایجاد کنند. کودهای آهسته رهش، مواد مغذی را در مدت‌زمان طولانی‌تر درون خاک آزاد می‌کنند و از طریق شستشو توسط باران‌های بهاری نیتروژن کمتری از بین می‌رود. استفاده از یک کود متعادل برای رفع نیازهای نیتروژن یک درخت به اصلاح سایر کمبودهای مغذی موجود در آن کمک خواهد کرد. در طول تابستان، میوه‌های مرکبات آب و مواد فتوسنتزی تولید شده توسط برگ‌ها را ذخیره می‌کنند و از نظر اندازه و وزن بیشتر می‌شوند.

شیوه کود دهی درخت پرتقال

به طور معمول درختان مرکبات را می‌توان با استفاده از روش‌های محلول‌پاشی، آبیاری، پخش سطحی و چالکود تغذیه کرد. البته برای شادابی و افزایش تولید محصولات، بهتر است کارآمدترین روش را انتخاب نمود. برای انتخاب بهترین شیوه، حتماً با کارشناسان کشاورزی باتجربه مشورت کنید. در اغلب موارد بهترین روش کوددهی مرکبات همان روش محلول‌پاشی است؛ زیرا در این روش، کود سریع‌تر جذب می‌شود و تأثیر بهتری دارد.

کود دهی به روش محلول‌پاشی علاوه بر افزایش شادابی درختان، تمام آفات و بیماری‌های موجود را نیز از بین می‌برد و محصولات باکیفیت‌تری به دست می‌آید. تغذیه درختان مرکبات با استفاده از روش آبیاری نیز بسیار مناسب است و می‌تواند نتایج شگفت‌انگیزی را در پی داشته باشد؛ بنابراین سعی کنید هر چند وقت یک‌بار علاوه بر روش محلول‌پاشی، از این روش نیز استفاده کنید.

نکات مهم در هنگام کود دهی درخت پرتقال

• اگر در زمینه کود دهی درختان مرکبات تجربه کافی ندارید، بهتر است دست به اقدامات نامناسب نزنید و از افراد مجرب کمک بگیرید.
• دقت داشته باشید درختان مرکبات برای رشد مطلوب به مقدار زیادی فسفر و ازت احتیاج دارند. ازاین‌رو بهتر است از کودهایی که سرشار از این املاح هستند بهره بگیرید و با استفاده از بهترین روش کوددهی مرکبات آن‌ها را به درختان برسانید.
• اگر قصد مصرف چند کود را به‌صورت هم‌زمان داشتید، بهتر است پیش از هر کاری با کارشناسان کشاورزی مشورت کنید تا مشکلی برای درخت و محصولاتتان به وجود نیاید.
• درختان مرکبات به طور معمول در خاک‌های شور ممکن است رشد مطلوبی نداشته باشند، بنابراین اگر خاک زمین موردنظرتان شور است حتماً از کودهای مناسب به‌صورت برنامه‌ریزی شده بهره بگیرید و خاک خود را اصلاح نمایید.
• کود دهی به روش محلول‌پاشی و پخش سطحی را تاحدامکان در روزهایی که احتمال بارندگی وجود دارد یا هوا ابری است انجام ندهید؛ زیرا ممکن است کود موجود بر روی شاخه و برگ‌های درخت یا زمین، شسته شود و خواص خود را از دست بدهد.
• قبل از انجام کوددهی درختان مرکبات، یک آزمون برگ انجام دهید تا عناصر موردنیاز درخت بهتر مشخص شود و شما نیز به بهترین شکل ممکن آن‌ها را برطرف کنید.
• استفاده بیش از حد کودها در درخت پرتقال می‌تواند اثرات بسیار مضری داشته باشد و به‌جای کمک به رشد درخت، سیستم ریشه آن را مختل و به‌سلامت کلی درخت آسیب برساند. همچنین کوددهی بیش از حد پرتقال می‌تواند مشکلاتی ازجمله بیماری‌ها و آفات را به وجود آورد؛ بنابراین به میزان کود مصرفی دقت کنید.
• رسیدگی به درختان هم‌زمان با تغییر فصل باید انجام شود و کوددهی از جمله اقداماتی است که برای محافظت از درختان و کمک به باروری بیشتر آن‌ها ضروری است، مشاوران کشاورزی کیمیاکشت همواره در کنار شما هستند تا بهترین گزینه را انتخاب نمایید.

سوالات متداول

1. چرا درخت پرتقال رشد نمی کند؟

علت رشد نکردن درخت پرتقال را باید در محیط رشد درخت جست‌وجو نمود. شرایط محیطی در رشد مطلوب درخت مرکبات نقش بسزایی دارد. درخت پرتقال به نور آفتاب علاقه زیادی دارد و زمانی که نور کافی دریافت کند رشد بالایی خواهد داشت. علاوه بر نور، میزان آبیاری نیز در رشد گیاه موثر است. درخت پرتقال به آب زیادی نیاز دارد و در شرایطی که آب کمی دریافت کند، رشدش کُند می‌گردد. یکی از دلایل مهم دیگری که درخت پرتقال رشد نمی‌کند یا محصول کمی تولید می‌کند را می‌توان عدم دریافت کافی عناصر غذایی دانست. در چنین شرایطی، کوددهی درخت پرتقال می‌تواند باعث رشد دوباره آن شود. میزان کوددهی نیز باید متناسب با نیاز گیاه باشد و کوددهی بیش ازحد نیز رشد گیاه را مختل می‌کند.

2. کود اوره برای درخت پرتقال چه خواصی دارد؟

از بین کودهای شیمیایی کود اوره دارای حدود ۴۶% نیتروژن است و می‌تواند منبع مناسبی برای تأمین این عنصر در خاک باشد. عنصر نیتروژن سبب رشد ایده‌آل درخت پرتقال می‌شود.

3. کود آهن برای درخت پرتقال چه نقشی ایفا می‌کند؟

استفاده از کود آهن برای درخت پرتقال, یکی از عوامل مهم در افزایش محصول در باغات پرتقال است. عنصر آهن به عنوان مهمترین عنصر ریزمغذی مورد نیاز گیاهان است که باعث تشکیل سبزینگی در گیاهان می‌شود.

4. بهترین کود برای رشد سریع درخت پرتقال کدام است؟

بهترین کود برای رشد درخت پرتقال، کودی است که مقدار نیتروژن بیشتری داشته باشد. به دلیل اینکه این عنصر یکی از اجزای کلروفیل بوده و بر روی فعالیت های مهم درخت همچون رشد مطلوب، رویش برگ، افزایش گل درخت پرتقال، تشکیل و رشد میوه مرغوب مؤثر است.