کود مونو آمونیوم فسفات (Monoammonium phosphate) به‌اختصار (MAP) یک نوع کود فسفره با فرمول شیمیایی (NH4H2PO4) است که کمبود عناصری مانند نیتروژن و فسفر را در خاک جبران می‌کند. این کود به شکل کود گرانوله با جرم مولی (115.025 g/mol) به‌عنوان یک منبع غذایی برای گیاهان عمل کرده و باعث رشد سریع و سالم آن‌ها می‌شود. از ویژگی‌های مهم این کود باید به حلالیت بالا، PH بین 4 تا 5، جذب سریع و اثربخشی در تقویت ریشه گیاهان اشاره کرد. بدین ترتیب این کود دارای اثرات مثبت بر کیفیت محصولات مختلف مانند میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات است. استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات به‌ویژه در دوره‌های رشد و توسعه گیاهان مفید بوده و به بهبود عملکرد گیاهان کمک می‌کند.

[read more]

مونو آمونیوم فسفات چیست؟

مونو آمونیوم فسفات یک ماده پودری یا کریستال سفیدرنگ تتراهیدرال پایدار در شرایط محیطی بوده که از یک یون آمونیوم (+NH4) و یک یون فسفات (H2PO-4) تشکیل‌شده است. این ترکیب به‌عنوان یک منبع فسفر و نیتروژن در کشاورزی و صنایع شیمیایی استفاده می‌شود. البته این ترکیب در تهیه کودهای دیگر و همچنین در صنایع غذایی و داروسازی و تولید کپسول‌های خاموش‌کننده آتش و در صنعت اپتیک نیز کاربرد وسیع دارد. با توجه به خواص مفید و کاربردهای متعدد، مونو آمونیوم فسفات یک ترکیب مهم در صنایع مختلف به شمار می‌رود.

خواص کود مونو آمونیوم فسفات

افزایش رشد گیاه و ایجاد سلامتی، ممانعت از آزادسازی NH3 به هوا، توانایی جلوگیری از ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی و وجود مقدار اسیدیته‌ی ملایم از مهم‌ترین خواص کود مونو آمونیوم فسفات محسوب می‌شوند. ولی خواص این کود به همین موارد خلاصه نمی‌شود:

• افزایش عملکرد محصولات
• افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاهان
• کاهش زمان رشد گیاهان
• افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها
• افزایش مقاومت گیاهان در برابر شرایط نامساعد محیطی
• کمک به رشد ریشه گیاهان
• توانایی مهار فرآیندهای غیرفعال نمودن فسفر در خاک
• شکوفه زدن و افزایش میوه دهی
• کمک به تثبیت نیتروژن در خاک
• کاهش مصرف آب توسط گیاهان
• کاهش زمان نیاز به آبیاری
• افزایش عملکرد گیاهان در شرایط کم‌آبی
• کاهش آلودگی زیست‌محیطی
• افزایش قدرت جذب نور و تبدیل انرژی خورشید به ترکیبات گیاهی
• کاهش نیاز به سموم شیمیایی
• بهبود رنگ محصولات و فرآیند ذخیره‌سازی مواد مغذی

زمان مصرف کود مونو آمونیوم فسفات

مصرف کود مونو آمونیوم فسفات در زمان مناسب بر اساس آزمون خاک، تجزیه خاک و آب آبیاری، تجزیه برگ و گاهی میوه بسیار مهم است تا بهترین نتیجه را در کشاورزی بتوان به دست آورد. این نوع کود به دلیل حلالیت بالایی که در آب دارد، به‌سرعت در خاک مرطوب حل‌شده و مواد مغذی آن توسط گیاهان به‌خوبی جذب می‌شود. به همین دلیل، بهار و پاییز بهترین زمان‌های مصرف این کود می‌باشند. در این دو فصل، خاک بیشترین رطوبت را دارد، پس عملکرد خوبی از کود شاهد خواهیم بود.

قیمت کود مونو آمونیوم فسفات

قیمت کود مونو آمونیوم فسفات یکی از عوامل مهم در تعیین هزینه تولیدات کشاورزی است. ولی قیمت این کود متغیر بوده و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد. این عوامل شامل قیمت مواد اولیه، هزینه تولید، تقاضا و عرضه در بازار و شرایط اقتصادی کلی کشور می‌شود. همچنین تغییرات در قوانین و مقررات مربوط به تولید و توزیع کود نیز می‌تواند بر قیمت این محصول تأثیرگذار باشد. بدین ترتیب کشاورزان برای کنترل هزینه‌های خود و انتخاب بهترین زمان برای خرید کود مونو آمونیوم فسفات، باید به تحلیل دقیق این عوامل و شرایط بازار بپردازند.

نحوه استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات

کودها یکی از عوامل مهم در کشاورزی هستند که برای افزایش عملکرد محصولات و بهبود کیفیت خاک استفاده می‌شوند. یکی از انواع کود کشاورزی ، کود مونو آمونیوم فسفات است که به دلیل داشتن نسبت مناسبی از عناصر پتاسیم، فسفر و نیتروژن، موردتوجه کشاورزان قرارگرفته است. در این بخش به روش‌های استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات پرداخته خواهد شد.

• استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات به‌صورت محلول‌پاشی:
  یکی از روش‌های معمول استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات، استفاده از آن به‌صورت محلول‌پاشی در نزدیکی دانه در زمان کشت به‌صورت ردیفی به دلیل انحلال‌پذیری بالای این کود است. این روش به‌سرعت موجب رفع کمبود عناصر موردنیاز گیاه و به دلیل اینکه مواد مغذی به‌طور مستقیم از طریق خاک به گیاه واردشده، باعث افزایش جذب و استفاده بهینه از این مواد توسط گیاه می‌شود.
• استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات به همراه آب در هنگام آبیاری:
  روش دیگری که می‌توان از کود مونو آمونیوم فسفات استفاده کرد، استفاده آن به همراه آب در هنگام آبیاری (آبیاری غرقابی، آبیاری قطره‌ای و کشت‌های هیدروپونیک) است. در این روش به دلیل اینکه مواد مغذی به‌طور یکنواخت به ریشه‌ها و خاک منتقل می‌شود، باعث افزایش جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم توسط گیاه می‌گردد.
• استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات توسط اسپری:
  از ترکیب کود مونو آمونیوم فسفات با فسفریک اسید خالص یک محلول شفاف تولیدشده که به‌صورت اسپری قابل‌اعمال به گیاه است. این یک روش کارآمد برای افزایش عملکرد محصولات و افزایش جذب و استفاده بهینه از مواد مغذی توسط گیاهان بوده و به کشاورزان این امکان را می‌دهند تا به روش‌های پایدارتر و کارآمدتر برای تقویت محصولات خود دست یابند.
• استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات در زمان شخم زدن زمین:
  روش دیگر استفاده از این کود، مخلوط کردن آن با خاک است. برای این منظور، ابتدا زمین را شخم زده تا خاک برای مخلوط شدن با کود آماده شود. سپس کود مونو آمونیوم فسفات به‌طور یکنواخت روی زمین پخش می‌شود و با استفاده از ماشین‌های کشاورزی یا دستگاه‌های دیگر، خاک و کود مخلوط می‌شوند. این کار باعث افزایش محتوای ازت و فسفر در خاک شده و میزان تولید محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد.

خرید کود مونو آمونیوم فسفات

در انتخاب و خرید کود مونو آمونیوم فسفات باید به نکات مهمی توجه کرد. اولین نکته این است که باید کود از مراجع معتبر و باکیفیت تهیه شود تا اثربخشی آن بر رشد گیاهان تضمین گردد. همچنین باید مقدار و زمان استفاده از این کود را با دقت مشخص کرد تا از افزایش عملکرد گیاهان بدون ایجاد آلودگی خاک اطمینان حاصل شود. به‌طورکلی، خرید کود مونو آمونیوم فسفات نیازمند دقت و اطلاعات کافی است تا بهترین نتیجه ممکن را درکشت و برداشت گیاهان دریافت نماییم.

سؤالات متداول

1. کارایی کود مونو آمونیوم فسفات در چه خاک‌هایی بیشتر است؟
   کود مونو آمونیوم فسفات در خاک‌های آهکی کارایی بالاتری دارد. این افزایش کارایی به دلیل ایجاد شرایط نسبتاً اسیدی توسط آمونیوم و افزایش حلالیت بالای ترکیبات فسفاته و درنتیجه جذب توسط گیاه می‌باشد.
2. موارد استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات شامل چه فضاهایی است؟
   کود مونو آمونیوم فسفات برای تقویت رشد و توسعه گیاهان در مزارع، باغات و گلخانه‌ها برای گیاهانی مانند چغندر، سیب‌زمینی، آفتابگردان، ذرت، گندم، جو دوسر، سویا، کلزا و … مورداستفاده قرار می‌گیرد. این کود برای گیاهان در هر مرحله از رشد و توسعه آن‌ها قابل‌استفاده است و به‌طور مؤثر تغذیه گیاهان را تأمین می‌کند.
3. آیا محدودیت‌هایی برای استفاده از کود مونو آمونیوم فسفات وجود دارد؟
   استفاده از این کود باید با دقت و به میزان مناسب انجام‌شده تا از ایجاد افزونگی عناصر تغذیه در خاک و آلودگی آب زیرزمینی جلوگیری شود. چراکه استفاده بیش‌ازحد از این کود منجر به آسیب گیاهان شده و باعث ایجاد اختلالات در رشد، توسعه ریشه، ساقه و برگ و میزان برداشت محصول نهایی می‌شود.

[/read]