کود سولفات روی یکی از انواع کود سولفات بوده که برای تقویت رشد گیاهان و بهبود عملکرد آن‌ها استفاده می‌شود. سولفات روی حاوی عناصر مهمی مانند روی، سولفور (گوگرد) و اکسیژن است که برای تولید کلروفیل، فعالیت آنزیم‌ها و رشد سلولی ضروری هستند.
این کود با افزایش مقدار روی در خاک، بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی آن را فراهم می‌کند. همچنین سولفات روی، عملکرد گیاهان را در برابر تنش‌های محیطی مانند کمبود آب، شوری و سرما افزایش می‌دهد.
کود سولفات روی چیست؟
کود سولفات روی یکی از انواع کودهای مورداستفاده در کشاورزی و حاوی عنصر روی است. روی یکی از عناصر مهم برای رشد و توسعه گیاهان بوده و در فرایندهای متعددی مانند فتوسنتز، تنظیم رشد، تقویت سیستم ایمنی گیاه و تولید آنزیم‌های ضروری برای گیاهان نقش دارد. با استفاده از کود سولفات روی، سطح روی در خاک را تنظیم کرده و نیازهای گیاهان را برآورده می‌کنیم. همچنین کود سولفات روی به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده طبیعی عمل کرده و باعث کاهش تعداد باکتری‌ها و قارچ‌های آلوده‌کننده خاک می‌شود.
زمان و نحوه مصرف کودهای سولفات روی
به طور معمول از کود سولفات روی موقع رشد رویشی و آغاز رشد زایشی به‌صورت چال کود برای درختان و به شکل پاشش مکانیزه برای محصولات زراعی استفاده می‌کنند. ولی زمان مناسب مصرف این کود برحسب تشخیص کارشناسان کشاورزی پیش از گلدهی و در ابتدای فصل بهار به‌صورت محلول‌پاشی یا پایان فصل پاییز و ابتدای فصل بهار به شکل کریستالی یا پودری است. پس می‌توان نحوه اصولی استفاده از کود سولفات روی به طریق چالکود زمستانه برای درختان میوه یا محلول‌پاشی و با دوز کم به شیوه اضافه‌کردن به آب آبیاری دانست.
مزایا و معایب کود سولفات روی
یکی از مزایای کود سولفات روی وجود عناصر مهم برای رشد و توسعه گیاهان و همچنین، ارتقا قابلیت جذب آب در خاک و درنتیجه کاهش میزان تنش خشکی در گیاهان است. بااین‌حال، باید به این نکته توجه کرد که استفاده بیش از حد از کود سولفات روی ممکن است، باعث آلودگی خاک و آب‌شده و به‌طورکلی به محیط‌زیست آسیب برساند. همچنین، در برخی گیاهان، مصرف بیش از حد سولفات روی باعث مسمومیت گیاه و کاهش رشد طبیعی آن می‌شود. در ادامه شمارا بیشتر با مزایا و معایب این کود آشنا می‌سازیم.
مزایای کود سولفات روی
کود سولفات روی به‌عنوان یک منبع مهم برای رشد و تقویت گیاهان به کار می‌رود. مصرف سولفات روی به دلیل خواص مفید آن برای جذب و گسترش ریشه‌ها، تقویت ساختار خاک و افزایش مقاومت گیاهان در مقابل بیماری‌ها و آفات، بسیار موردتوجه قرارگرفتن است. بدین ترتیب استفاده منظم و مناسب از سولفات روی بهبود عملکرد گیاهان و افزایش تولید محصول و بهبود کیفیت آن‌ها را به دنبال دارد.
بهبود کیفیت عمل تنفس
بالابردن سرعت فتوسنتز
تنظیم فعالیت آنزیم‌های گیاهی
سبب جذب بهتر اسیدآمینه و مواد معدنی توسط گیاه
قابل‌انحلال در آب
قابل‌استفاده به‌صورت محلول‌پاشی روی برگ و شاخه‌های درختان
تنظیم میزان PH خاک
تولید سیتوکروم، تشکیل هورمون اکسین، تولید گرده و یکنواختی ساختار غشا سلولی
نقش حیاتی در فرایند سنتز اسیدآمینه تریپتوفان پیش‌ساز اکسین
معایب کود سولفات روی
استفاده از کود سولفات روی، به آب‌وخاک زیان رسانده و محیط‌زیست را به خطر می‌اندازد. چراکه روی ممکن است به آبخوان‌ها و رودخانه‌ها نفوذ کرده و سبب آلودگی آب شود. علاوه بر این، استفاده بیش از حد از این کود باعث سمیت و مرگ موجودات زنده در خاک و آب می‌شود. از طرفی این کود باعث افزایش علف‌های هرز و آلودگی محصولات کشاورزی شده و ازبین‌رفتن تعادل بیولوژیکی خاک و کاهش بازده محصولات را به همراه دارد. استفاده از کود سولفات روی باید بااحتیاط و همراه با تجهیزات ایمنی، ماسک، لباس مخصوص، دستکش صورت گیرد. چراکه در صورت تماس سبب بروز حساسیت، خارش و قرمزی پوست و موجب تحریک چشم، قرمزی و درد می‌شود.
کاربردهای کود سولفات روی
کود سولفات روی به‌عنوان یک ماده معدنی ضروری برای گیاهان در فرایندهای متعددی نقش دارد. این کود بهبود کیفیت خاک، بهره‌وری گیاهان در جذب مواد مغذی، افزایش محصولات کشاورزی و حفظ تناوب خاک را به ارمغان می‌آورد. همچنین این کود در بهبود عملکرد سیستم عصبی و عملکرد مواد مغذی در گیاهان نقش دارد. از دیگر کاربردهای این کود در صحنه کشاورزی باید به این موارد نیز اشاره نمود.
مقابله با توقف رشد و اثرات منفی عملکرد گیاه
مبارزه با قدکوتاهی، علائم زردشدن بین رگبرگ‌ها و ریزش برگ درختان
جلوگیری از بروز آثار کلروز برگ
پیشگیری از تولید میوه‌هایی بی‌کیفیت، کوچک و پوک
مقابله با دیرباز شدن برگ و گل در گیاه
مبارزه با ریختن میوه و خشک‌شدن سرشاخه‌ها
افزایش حاصلخیزی خاک تحت کشت
جلوگیری از زردی برگ‌های درختان
افزایش باروری درختان میوه، گیاهان باغی، زراعی و گلخانه‌ای
بهترین کود سولفات روی
برای انتخاب بهترین کود سولفات روی، باید به چندین عامل مانند کیفیت محصول، میزان خلوص کود، بررسی نیازهای گیاهان، میزان انحلال‌پذیری کود، همچنین قیمت توجه نمایید. البته دقت در نظرات و تجربیات دیگر کشاورزان و متخصصان کیمیاکشت نیز در انتخاب بهترین کود سولفات روی مؤثر است.
قیمت کود سولفات روی
کود سولفات روی حاوی روی و گوگرد است که به‌عنوان منبع اصلی این دو عنصر برای گیاهان عمل می‌کند. قیمت این کود بستگی به عوامل مختلفی ازجمله هزینه‌های تولید، حمل‌ونقل، قوانین و مقررات مربوطه، نوع کود (پودری، کریستاله، محلول)، حجم خرید، نوع فروشگاه، وضعیت بازار جهانی و شرایط اقتصادی کشورها دارد. تغییرات قیمت کود سولفات روی تأثیر مستقیمی بر روی سودآوری کشاورزان و همچنین قابلیت خرید و استفاده از این کود برای آن‌ها دارد. بدین ترتیب تحلیل و پیش‌بینی قیمت کود سولفات روی برای کشاورزان و صنعتگران مهم است تا بتوانند، تصمیمات مناسبی را در خصوص خرید و استفاده از این کود اتخاذ کنند.
مشاوره خرید کود سولفات روی
برای خرید کود سولفات روی مناسب، باتوجه‌به وجود انواع مختلفی از این کود با درصدهای مواد تشکیل‌دهنده متمایز، باید ابتدا آزمایش خاک را مدنظر قرار دهید. پس متناسب با میزان کمبود روی در خاک، سن گیاهان، نوع کود (گرانوله، مایع، پودری)، نحوه مصرف و فصل سال باید کود انتخاب شود. به همین دلیل است که توصیه می‌شود، به‌منظور دستیابی به یک کود ایدئال حتماً از مشاوره‌های کارشناسان زبده این عرصه استفاده نمایید.
اثر کود سولفات روی بر روی گیاهان و درختان
کود سولفات روی برای فعالیت برخی از آنزیم‌ها در گیاهان ضروری است. همچنین سولفات روی به شکل‌دهی صحیح شاخه‌ها و برگ‌ها کمک می‌کند. به‌طورکلی، استفاده از کود سولفات روی باعث افزایش عملکرد محصولات کشاورزی و بهبود رشد و توسعه درختان بوده، اما از اثرات دیگر این کود باید به این موارد نیز اشاره نمود:
منجر به افزایش رشد
رفع اختلال در عملکرد متابولیکی، زیستی و فیزیولوژیک
بهبود فرایند تولید قند، پروتئین و… در گیاهان
افزایش طراوت و شادابی گیاه
ارتقا سطح باردهی در درختان میوه
فعال‌شدن آنزیم‌های گیاهی و انواع اسیدآمینه
تکامل درون‌سلولی
رفع کمبود روی گیاه در مدت‌زمان کوتاه
تولید هورمون‌های رشد، تلقیح و باروری و شکل‌گیری میوه
سؤالات متداول
1.چگونه از کود سولفات روی به‌درستی استفاده کنم؟
به‌منظور استفاده بهینه از کود سولفات روی، ابتدا باید از میزان موردنیاز گیاهان اطلاع داشته باشید. برای این منظور به راهنمایی تولیدکننده، مراجعه کنید و یا با کشاورزان حرفه‌ای مشورت نمایید. البته حتماً به دستورالعمل‌های استفاده از کود سولفات روی توجه کنید و میزان استفاده را حداکثر به میزان مشخص‌شده توسط تولیدکننده محدود کنید.
2. آیا استفادۀ نادرست از کود سولفات روی به گیاهان آسیب می‌رساند؟
اگر از کود سولفات روی بیش از حد استفاده شود، به گیاهان آسیب‌رسیده و منجر به ایجاد تغییرات مضر در رشد و توسعه آن‌ها می‌شود. برای جلوگیری از آسیب رساندن به گیاهان، می‌بایست به‌دقت مقدار کود سولفات روی را اندازه‌گیری و استفاده کرد و همچنین در نظر داشت که این کود باید با سایر کودها و مواد شیمیایی دیگر ترکیب شود تا اثرات مضر آن کاهش یابد.
