چرخه‌ (سیکل) زندگی پسیل

آغاز تخم‌گذاری پسیل پسته همزمان با مرحله‌ تورم جوانه‌های درخت پسته است. حداکثر تخم‌گذاری در بهار مصادف با باز شدن برگ‌های درختان پسته اتفاق می‌افتد. حشرات کامل برای زمستان‌گذرانی پسیل از اوایل فروردین ماه روی درختان مستقر می‌شوند. این حشرات نسبت به حشرات کامل تابستانه قدرت پرواز بیشتری داشته، آلودگی گسترده‌تری در باغ‌ها ایجاد می‌کنند. پس از جفت‌گیری به محض باز شدن جوانه‌های خوشه‌ و برگ روی ان‌ها تخم‌ریزی می‌کنند. هر حشره ماده زمستان‌گذران پسیل می‌تواند پس از جفت‌گیری حدود 50تا 60 عدد تخم بگذارد.

تخم‌ها به صورت انفرادی یا دسته‌ای و به اشکال مختلف مانند نیم‌دایره، مارپیچ و … در سطح برگ و بیشتر نزدیک به رگبرگ‌ها گذاشته می‌شوند. 5 تا 10 روز بعد تخم‌ها تفریخ می‌شوند. پوره‌ها از اوایل اردیبهشت شروع به فعالیت و تغذیه می‌کنند. طول دوره پورگی معمولاً 20 روز است و حشرات کامل نسل اول از ا.اخر دهه دوم اردیبهشت ماه به تعداد زیادی در باغ‌ها ظاهر می‌شوند. ارقام مختلف پسته نسبت به آلودگی پسیل پسته حساسیت متفاو تدارند. به طور کلی هر چه برگ درختان نازک‌تر، لطیف‌تر، پهن‌تر و بزرگ‌تر باشد گرایش بیشتری برای جذب حشرات کامل پسیل و تخم‌ریزی ایجاد می‌کند. رقم اکبری نسبت به سایر ارقام حساس‌تر و رقم اوحدی مقاوم‌تر است.

پوره‌های نسل دوم از اوایل خرداد تا اواخر دهه دوم خرداد فعالیت و تغذیه می‌کنند. در شرایط معمولی در نیمه اول هر ماه مرحله پورگی و نیمه دوم هر ماه حشرات کامل در باغ‌ها وجود دارند. پسیل پسته دارای پنج سن پورگی است.

نحوه خسارت پسیل معمولی پسته

حشرات کامل و پوره‌های این حشره به شدت از شیرۀ گیاهی درختان پسته تغذیه می‌کنند و مقدار زیادی عسلک دفع می‌کنند. هم پوره پسیل و هم حشره کامل آن قادر به مکیدن شیره پرورده در درختان پسته هستند. پوره‌های پسیل با فرو کردن خرطومشان در بافت گیاه به ویژه برگ‌ها، اقدام به مکیدن شیره گیاهی در درختان پسته می‌نمایند. تغذیه پسیل از درختان، با ترشح ماده‌ای سفید رنگ همراه است که شکرک یا عسلک نامیده می‌شود. ترکیبات شمیایی عسلک این پسیل، مرکب از چندین نوع قند، اسید آمینه، عنماصر معدنی، نشاسته و مواد دیگر است.

این مواد بلافاصله پس از دفع، رطوبت خود را از دست می‌دهند و به وصرت بلورهای ریز سفید و شکرمانند در می‌آیند. پوره‌ها و حشرات بالغ پسیل، معمولاً در سطح رویی برگچه‌ها زندگی می‌کنند. در شرایطی که تراکم جمعیت آن‌ها بالا باشد در سطح زیری برگچه‌ها نیز زندگی می‌کند. تغذیۀ تعداد زیاد و مداوم پسیل از برگچه، لکه‌های ناپیوسته و نامنظم روی آن ایجاد می‌کند. این لکه‌ها در ابتدا از رنگ زمینۀ برگ روشن‌تر هستند و به تدریج بافت آن‌ها خشک می‌شود و به رنگ کرم سپس سفید غیرشفاف در پهنک برگچه‌ها ظاهر می‌شوند.

حساس‌ترین زمان برای گیاه پسته در ارتباط با خسارت پسیل، دورۀ پر شدن مغز است. اگر در طول دوره تکامل مغز، درخت با جمعیت بالای این آفت مواجه گردد و به طور مناسب کنترل نشود مغز به طور مطلوب پر نمی‌شود. در این صورت دانه‌ها نیم مغز می‌شوند و پسته خندان نمی‌شود.علاوه بر ان جوانه‌ها نیز سست می‌شوند و می‌ریزند.

در صورت ادامۀ حضور جمعیت بالای پسیل روی درخت، برگچه‌ها و برگ‌ها نیز دچار ریزش می‌شوند. ریزش بی‌موقع برگچه‌ها نشان‌دهندۀ خسارت شدید به محصول در دو سال پیاپی می‌باشد. در بعضی از ارقام پسته مانند رقم اکبری جمعیت بالای پسته قبل از شروع مغز بستن، موجب ریزش برگچه‌ها می‌شود.

نشانه‌ های خسارت پسیل

• نیم مغز شدن دانه‌‌ها
• خندان نشدن دانه‌ها
• کاهش عملکرد و تناژ محصول
• افزایش درصد پوکی دانه‌های پسته
• ضعف درختان پسته در اثر تغذیه پوره‌ها
• ریزش برگ‌ها و جوانه‌های زایشی درخت پسته
• تولید عسلک یا شکرک روی برگ و زیر درختان
• پیچیدگی، خشکی و زرد شدن برگ‌های درخت