کود نیترات آمونیوم به شکل جامد کریستالی سفید یک ترکیب شیمیایی انحلالپذیر در آب، باقدرت نیتراته کردن خاک است و در کشاورزی بهعنوان یک منبع ازت برای گیاهان استفاده میشود. این کود حاوی نیتروژن بهصورت آمونیوم و نیترات بوده که هر دو ازت ضروری برای رشد و توسعه گیاهان هستند. نیترات آمونیوم یک منبع سریعالوصول ازت برای گیاهان باقدرت پایداری بالا و عدم انتشار ازت در اتمسفر بوده و بهسرعت در خاک حل و توسط ریشهها جذب میشود. این کود به طور مؤثری به رشد و توسعه گیاهان کمک کرده و عملکرد آنها را افزایش میدهد. بااینحال، استفاده بیش از حد این کود منجر به آلودگی زیستمحیطی و خسارت به گیاهان یا خاک میشود. به همین دلیل، استفاده صحیح و متعادل از کود نیترات آمونیوم با مشاوره از کارشناسان کیمیاکشت بسیار مهم است.
کود شیمیایی نیترات آمونیوم چیست؟
نیترات آمونیوم (NH4NO3) یک نمک کریستالی بیبو و بیرنگ و نوعی کود ازته محبوب و اولین کود نیتروژن جامد، حاصل از واکنش گاز آمونیاک با اسید نیتریک است که شامل ترکیبی از نیتروژن و آمونیوم میباشد. این کود بهعنوان یک منبع غنی نیتروژن و آمونیوم با مقادیر نسبتاً بالایی مواد مغذی، فرآیند تولید و استفاده ساده و ارزانقیمت، در سطح وسیع موردتوجه است. نیتروژن یکی از عناصر مهم در رشد و تکامل گیاهان و عنصری ضروری برای ساختن پروتئینها و بقیه مواد ضروری موردنیاز گیاهان بوده و آمونیوم نیز یک یون مهم در رشد گیاهان و عامل بهبوددهنده جذب و هضم عناصر غذایی محسوب میشود. بدین ترتیب این کود در مقیاس تجاری بهعنوان یک منبع نیتروژن و آمونیوم قابلحل در آب برای گیاهان عرضهشده و بهبود عملکرد و رشد آنها را تسریع میکند.
کاربرد و نقش کود نیترات آمونیوم
کود نیترات آمونیوم اغلب بهصورت گرانول تهیهشده و برای تغذیه گیاهان، تأمین منبع نیتروژن آماده و تقویت رشد گیاهان در مقیاس وسیع در باغها و مزارع استفاده میشود. نیتروژن بهعنوان یکی از عناصر اصلی برای تولید کلروفیل و ساختار سلولی گیاهان، باعث افزایش رشد و توسعه سریع گیاهان شده و آمونیوم نیز نقش مهمی در فعالیتهای زیستی گیاه دارد و در قالب یک منبع اصلی برای تولید پروتئین و ساختار سلولی گیاهان عمل میکند. بدین ترتیب از کاربردهای مهم و اصلی کود نیترات آمونیوم باید به بهبود عملکرد گیاهان و افزایش محصولات کشاورزی نام برد.
مزایا و معایب کودهای نیترات آمونیوم
کودهای نیترات آمونیوم یکی از رایجترین و پرکاربردترین کودها در صنعت کشاورزی بوده که مزیت اصلی آن وجود نیتروژن و ازت در ترکیباتش میباشد. بدین ترتیب نیترات آمونیوم بهعنوان یک منبع نیتروژن قابلحل در آب و در دسترس گیاهان است. ولی باوجود تمام این مزایا، استفاده از کودهای نیترات آمونیوم نیز معایب خاص خود را دارد. این کودها باعث آلودگی آبهای زیرزمینی و افزایش رشد جلبکها در آب میشوند. همچنین در شرایط همجواری نیترات آمونیوم و نمکهای معدنی موجود در خاک، خطر انفجار ناخواسته وجود دارد.
مزایای کود نیترات آمونیوم
کودهای نیترات آمونیوم در اشکال مختلف مایع و خشک (گرانول) و بهصورت بلورهای، یکی از مهمترین و پرکاربردترین کودهای موجود در کشاورزی محسوب میشوند. از مزایای این نوع کود باید به افزایش رشد و توسعه گیاهان، تقویت ساختار خاک و افزایش عملکرد محصولات اشاره کرد. البته این نوع کود، افزایش تولید محصول در کشاورزی و بهبود کیفیت محصولات را نیز تضمین میکند. علاوه بر این، استفاده از کودهای نیترات آمونیوم، بهبود خاصیت خاک را نیز به همراه دارد. بهعنوانمثال، این کود باعث افزایش ذخیره آب در خاک شده و به بهبود تهویه خاک کمک میکند.
- برطرفکنندۀ نیازهای اساسی برای رشد موفق گیاه
- مؤثر در تولید برگ و سرسبزی گیاه
- تقویت سلامت کلی گیاهان
- قیمت ارزان
- منبعی غنی از نیتروژن
- دسترسی راحت و استفاده آسان
- افزایش حاصلخیزی خاک
- ارتقا بازدهی محصولات کشاورزی
- قابلیت مخلوطشدن با سولفات برای تأمین گوگرد و نیتروژن گیاه
- کاربرد برای گیاهان مرتفع خصوصاً در کشورهای اروپایی
- دارای واکنش گرماگیر در آب و مناسب برای کاهش دمای محیط
معایب کودهای نیترات آمونیوم
استفاده بیش از حد از کودهای نیترات آمونیوم به معضلاتی درزمینۀ حفظ محیط زیست و کشاورزی منجر میشود. چراکه یکی از معایب مصرف نامنظم این کودها، آلودگی آبها است. زمانی که این کودها با آبیاری درختان یا زمینهای کشاورزی به خاک اضافه میشوند، به آبهای زیرزمینی نفوذ کرده و آنها را آلوده میکنند. این آلودگی به کاهش کیفیت آب آشامیدنی منجر شده و بر روی اکوسیستمهای آبی تأثیر منفی میگذارد.
همچنین استفاده بیش از حد این کودها باعث اسیدی شدن خاک شده، زیرا نیترات آمونیوم با ترکیب باکتریها در خاک تبدیل به نیتریت میگردد و باعث تولید اسید نیتریک این عامل افزایش pH خاک میشود، بنابراین میزان حاصلخیزی خاک را کاهش میدهد. البته بالارفتن میزان نیتروژن در خاک بهوسیله استفاده از کودهای نیترات آمونیوم منجر به ازبینرفتن گیاهان نیز میشود، زیرا گیاهان در مقابله با ازت فراوان ناتوان بوده و برگ و ریشههایشان صدمه جدی میبیند.
نحوه مصرف کود نیترات آمونیوم
کود نیترات آمونیوم این ماده مغذی، مهم و پایدار برای گیاه با ساختار گرانولی متخلخل دارای قدرت جذب آب بالا و توان نگهدارندگی مواد غذایی است. این کود بدون نیاز به شیوههای مدیریت مصرف خاص بوده، اما عمده استفاده از آن در فصل کوددهی در حجم کم و بهصورت دورهای و منظم باتوجهبه نیاز محصولات در قالب کودپاشی در سطح خاک به طور مساوی میباشد. توجه نمایید که این کود توسط گیاهان از طریق ریشه یا از غدههای موجود در برگها و ساقهها قابلجذب بوده، اما بهشرط آنکه کوددهی تقریباً یک ماه بعد از کاشت گیاه انجام شود تا ریشه گیاه به حداقل عمق نسبی خاک برسد.
قیمت کود نیترات آمونیوم
قیمت کود نیترات آمونیوم بستگی به عوامل مختلفی مانند شرکت تولیدکننده، هزینه تولید و وارداتی یا داخلی بودن این کود دارد. علاوه بر این، تغییرات قیمت مواد اولیه، خرید عمده یا خرده و شکل (گرانول، مایع یا پودری) نیز میتواند، بر هزینه خرید این محصول زراعی تأثیرگذار باشد. ولی بهطورکلی، قیمت نیترات آمونیوم در بازار جهانی و ایران به نسبت دیگر کودهای شیمیایی بسیار ارزانتر بوده، بنابراین کشاورزان برای خرید هرساله آن با مشکلی مواجه نیستند.
مشاوره خرید بهترین کود نیترات آمونیوم
در هنگام خرید کود نیترات آمونیوم، مشاوره حائز اهمیت است تا بتوان از بهترین کود برای نیازهای خاص خود استفاده کرد. نیترات آمونیوم یکی از کودهای پرمصرف است که در بهبود رشد و تقویت گیاهان مؤثر ظاهر میشود. ولی انتخاب بهترین کود نیترات آمونیوم بستگی به عواملی مانند نوع خاک، نوع گیاهان و نیازهای غذایی آنها دارد. همچنین توجه به میزان نیتروژن موجود در کود نیز مهم است، زیرا مقدار نیتروژن مستقیماً بر رشد و توسعه گیاهان تأثیر میگذارد. در این مورد، مشاوره از کشاورزان حرفهای و متخصصان به شما کمک کرده تا بهترین کود نیترات آمونیوم را برای محصولات خود انتخاب کنید.
سؤالات متداول:
1. آیا استفاده از کود نیترات آمونیوم در کشاورزی آبی برای تغذیه گیاهان در سیستمهای هیدروپونیک مؤثر است؟
در سیستمهای هیدروپونیک که گیاهان در آب بدون خاک رشد میکنند، استفاده از کود نیترات آمونیوم بهبود قابلتوجهی در عملکرد گیاهان و افزایش تولید محصول دارد. بااینحال، برخی محققان نیز بر این باورند که استفاده از نیترات آمونیوم ممکن است، مشکلاتی مانند افزایش ریسک آلودگی آب زیرزمینی و کاهش کیفیت آب داشته باشد. بدین ترتیب برای تعیین میزان تأثیرگذاری استفاده از کود نیترات آمونیوم در کشاورزی آبی بر روی سیستمهای هیدروپونیک، نیاز به تحقیقات بیشتر و آزمایشهای بالینی وجود دارد.
2. آیا استفاده از کود نیترات آمونیوم برای تقویت رشد گیاهان زینتی سودمند است؟
استفاده از نیترات آمونیوم به گیاهان زینتی کمک کرده تا رشد سریعتری داشته و برگهای سبزتر، بزرگتر و زیباتری تولید کنند. همچنین نیترات آمونیوم بهبود کیفیت خاک را نیز به ارمغان آورده و به عملکرد عمومی گیاهان زینتی کمک میکند. بااینحال، برای استفاده از نیترات آمونیوم، حتماً باید دستورالعملها و راهنماییهای مربوط به میزان استفاده صحیح و همچنین زمانبندی صحیح را رعایت کرد تا هرگونه خطر و آسیب دور شود.