کود کمپوست نوعی پسماندهای آلی تجزیهشده از راه تجزیه هوازی و بیهوازی با پایداری نسبی است. این کود حاصل از فرایند پوساندن و تجزیه بقایای گیاهی و حیوانی، زبالههای شهری، لجن فاضلاب و فعالیت بیولوژیکی میکروارگانیسمها است. این کود تحت شرایط خاص و روشهای گوناگون مانند در خانه، توسط کشاورزان در زمینها و به شکل تجاری و صنعتی تولید میشود.
کود کمپوست چیست؟
کود کمپوست یک نوع کود طبیعی است که بهوسیله تجزیهوتحلیل مواد آلی مانند بقایای گیاهی، مواد آلی حیوانی، خاک و سایر مواد آلی تهیه میشود. این نوع کود با استفاده از میکروارگانیسمها مانند باکتریها و قارچها به وجود آمده و علاوه بر اینکه ویژگیهای غذایی خاک را بهبود میبخشد، باعث حفظ رطوبت و ساختار خاک نیز میشود. همچنین با استفاده از کود کمپوست میتوان سهم تولید محصولات بیولوژیک و سالم را افزایش داد. به دلیل اینکه کود کمپوست از مواد طبیعی تهیه میشود، تأثیرات منفی محیطزیست کمتری نسبت به کودهای شیمیایی داشته و باعث حفظ تعادل زیستی خاک و محیطزیست میشود.
انواع کود کمپوست
انواع کود کمپوست بر اساس نحوه تولید و مواد تشکیلدهنده دارای گونههای مختلفی است که میتوان متناسب با زمین و شرایط مختلف آن و محصولات در حال کشت مورداستفاده قرارداد. باهم بیشتر با انواع کود کمپوست و مصارف آنها آشنا میشویم.
انواع کود کمپوست برحسب نحوه تولید
کود کمپوست برحسب نحوه تولید شامل پوسش هوازی، پوسش بیهوازی، تراکتوری، دپوی پشتهای و ورمی کمپوست است. در هر یک از این روشها صنعتگران برای رسیدن به کودی با مواد عالی موردقبول شگردهایی را در پیش میگیرند.
- پوسش هوازی: تولید در حضور اکسیژن و بدون پوشاندن توده مواد آلی به همراه ریز و رو کردن
- پوسش بیهوازی: در غیاب اکسیژن و همراه با باکتریهای تخمیرکننده، تولیدکننده H2 و متانزا (میکروارگانیسمهای فعال در این فرآیند)
- تراکتوری: انباشت زبالهها در یک ردیف و میکس نمودن آنها با تراکتور دارای دستگاه میکس به همراه خرد کردن با دستگاه دیگر
- دپوی پشتهای: تجزیه زباله میکس شده بعد از انباشت پشتهای در اثر فشار طبقات بالاتر
- ورمی کمپوست: استفاده از کرم خاکی به همراه افزودن اکسیژن و رطوبت
انواع کود کمپوست برحسب مواد تشکیلدهنده:
کود کمپوست برحسب مواد تشکیلدهنده به دو نوع سبز و قارچ خوراکی تقسیمبندی میشود. کمپوست سبز حاوی تجزیه و تخمیر میکروارگانیسمها بر روی پسماندهای باغبانی و هرس گیاهان بوده، اما کمپوست قارچی از قارچ دکمهای تشکیلشده و بهترین بستر برای تأمین مواد غذایی موردنیاز گیاهان است.
زمان و نحوه مصرف کودهای کمپوست
کودهای کمپوست بهعنوان یک روش طبیعی و پایدار برای بهبود خاک و افزایش بازدهی گیاهان استفاده میشوند. ولی زمان و نحوه مصرف این کودها بسیار مهم است تا به نحو احسن بتوان از خواص این کود ارزشمند بهرهمند شد. بهتر است کمپوست در فصل بهار یا پاییز به خاک اضافه شود، زیرا در این زمانها خاک دارای رطوبت و حرارت مناسب برای تخمیر و تجزیه مواد آلی است.
همچنین کمپوست باید بهصورت یکنواخت در سطح خاک پخش شود و سپس با خاک مخلوط گردد تا توزیع و توازن بهتری داشته باشد. البته این برای محصولات کشاورزی است، درختان را با دو روش چالکود و کانال کود تغذیه میکنند تا همراه آب کود جذب ریشه شود. استفاده از کمپوست بهصورت منظم و در هرسال میتواند، به بهبود کیفیت خاک و رشد سالم گیاهان کمک کند.
مزایا و معایب کود کمپوست
کود کمپوست بیرقیب و قدرتمند به بستر انواع کشتها واردشده و با حاصلخیزی خاک و کاهش خطرات زیستمحیطی تواناییهای بیبدیل خود را اثبات نموده است. ولی این کود گرانسنگ در کنار مزایا، معایبی نیز دارد که به شرح و توضیح تمامی آنها میپردازیم.
مزایای کود کمپوست:
مزایای کود کمپوست مانند کاهش تولید زباله، افت انتشار متان و بهبود سلامت کلی خاک سبب شده، استفاده از این نوع کود با رغبت بالایی مواجه شود. در ادامه بیشتر از این مزایای شگرف پرده برمیداریم.
- آبرفتی شدن خاکهای کشاورزی
- جذب سریعتر مواد مغذی درون خاک
- وجود منیزیم و فسفات قابلقبول در این کود
- عملکرد در قالب یک آفتکش طبیعی برای خاک
- کنترل فرسایش و افزایش توان نگهداری آب در خاک
- بهبودی و بهسازی و تقویت خاک
- امکان استفاده در ساختوساز تالاب
- توانا بهعنوان پوشش دفن زباله
- تقویت قدرت باروری خاک
- زهکشی خوب زمین در صورت همراهی با ماسه
- امکان استفاده در گلخانههای هیدروپونیک
معایب کود کمپوست:
استفاده از کود کمپوست همانطور که اشاره نمودیم، لاجرم برخی معایب را نیز به همراه دارد که باهم مهمترین آنها را بررسی میکنیم.
- زمان زیاد موردنیاز بهمنظور تولید:
اولین عیب کود کمپوست، زمان زیاد لازم برای تولید آن است. چراکه برای تولید کود کمپوست، نیاز به تجمع و تجزیه آلایندههای آلی در طول زمان بوده که ممکن است، هفتهها یا حتی ماهها طول بکشد. بدین ترتیب اگر نیاز به کود فوری وجود داشته باشد، استفاده از کود کمپوست ممکن است، مناسب نباشد.
- عدم در دسترس بودن تمامی آلایندههای ضروری:
معضل دیگر استفاده از کود کمپوست، عدم در دسترس بودن تمامی آلایندههای ضروری موردنیاز برای تولید آن است. برای تولید کود کمپوست، باید به مواد آلی مانند پسماندها، ضایعات گیاهی و حیوانی و بسیاری عناصر دیگر دسترسی داشته باشیم. درصورتیکه این منابع در دسترس نباشند، تولید کود کمپوست بسیار محدود خواهد بود.
- وجود عوامل آلودهکننده و بیماریزا:
همچنین کود کمپوست ممکن است، حاوی عوامل آلودهکننده و بیماریزا باشد. برخی از مواد آلی حاوی عوامل آلودهکننده مثل باکتریها، قارچها و حشرات بوده که میتوانند به گیاهان و خاک ضربه وارد ساخته و باعث ایجاد بیماریها و آفات در محصولات شوند.
- افزایش تعداد حشرات، آفات و علفهای هرز:
علاوه بر این، استفاده از کود کمپوست ممکن است به افزایش تعداد حشرات، آفات و علفهای هرز در خاک منجر شود. چراکه برخی از مواد آلی در کود کمپوست ممکن است قابلیت تکثیر حشرات و علفهای هرز را داشته باشند.
- رشد و تکثیر میکروارگانیسمهای مضر:
در برخی مواقع استفاده از کود کمپوست باعث رشد و تکثیر میکروارگانیسمهای مضر در خاک شده که این امر میتواند، به کاهش بازده محصولات و کیفیت خاک منجر شود.
- نیازمند فرآیندهای خاص و تکراری:
تولید کود کمپوست نیازمند فرآیندهای خاص و تکراری برای تهیه و اعمال آن است. در تهیه کود کمپوست مراقبت و نظم در جمعآوری و تجزیه مواد آلی مهم بوده و مواد باید به مقدار و نسبت صحیح استفاده شوند. عدم رعایت این موارد میتواند منجر به تهیه کود کمپوست نامناسب و آسیبزا به خاک و گیاهان شود.
کاربردهای کود کمپوست
کود کمپوست یکی از بهترین مواد تقویت خاک و بهبود کیفیت آن است. با استفاده از کود کمپوست، میتوان خاک را غنی کرده و مواد آلی و معدنی موردنیاز گیاهان را فراهم کرد. این کود علاوه بر تأمین تغذیه موردنیاز گیاهان، میتواند به کاهش آلودگی هوا و آب کمک کند. استفاده از کود کمپوست بهجای کود شیمیایی کاهش مصرف مواد شیمیایی و هدر رفت نیتروژن و فسفر در آب را به همراه دارد.
از کاربردهای مهم کود کمپوست باید به این موارد اشاره نمود:
- یک روش جمعآوری پسماند، سازگاربامحیطزیست
- بازیافت مواد آلی و بقایای گیاهی
- جلوگیری از تخریب منابع طبیعی
- افزایش رشد میکروارگانیسمهای مفید در خاک
- یک روش پایدار و محیط زیستی برای بهبود کیفیت خاک و افزایش عملکرد گیاهان
- تحقق توسعه پایدار
- حفاظت از تنوع زیستی
- افزایش بازدهی محصولات
- تقویت باروری خاک
طرز تهیه کود کمپوست
برای تهیه کود کمپوست بهکلی ابتدا باید مواد آلی مانند ضایعات نباتی، خاک و کود حیوانی را جمعآوری کنیم. این مواد سپس در یک صفحه کمپوست که شامل کمپوست سرد (محوطه بیرونی) یا کمپوست گرم (فضای سربسته) بوده، گذاشته میشوند و با استفاده از باکتریها و میکروارگانیسمها یا همان فعالکنندههای کمپوست، تجزیهوتحلیل میشوند. در این فرآیند، مواد آلی به کود کمپوست تبدیلشده که حاوی عناصر غذایی مهمی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند.
قیمت کود کمپوست
قیمت کود کمپوست ممکن است، بسته به عوامل مختلفی مانند محل تولید، نوع مواد آلی مورداستفاده و همچنین تکنولوژی تولید متغیر باشد. ولی بهطورکلی، استفاده از این نوع کود بهعنوان یک روش پایدار و اقتصادی برای تقویت خاک و افزایش عملکرد محصولات کشاورزی در نظر گرفته میشود. ازاینرو نگرانی بابت قمت این محصول برای صنعتگران حوزه کشت و زرع وجود ندارد.
مشاوره خرید کود کمپوست
با توجه به اینکه کود کمپوست یک ماده آلی دارای خصوصیاتی مانند سازگاری با خاک، افزایش تولید، بهبود ساختار خاک و تأمین مواد غذایی برای گیاهان است. همچنین این کود دارای اثرات مثبت بر رشد و توسعه گیاهان، بهبود حاصلخیزی خاک و کاهش استفاده از کودهای شیمیایی است. دریافت مشاوره متخصصان کشاورزی در زمان خرید این محصول بسیار مهم بوده تا بهترین نوع کود برای نیازهای خاک و گیاهان انتخاب شود.
کود کمپوست برای درخت:
کود کمپوست از تخمیر مواد آلی مانند نشاسته، گلوکز و سلولز تولید میشود، بنابراین حاوی عناصر غذایی موردنیاز درختان نیز میباشد. استفاده از کود کمپوست بهعنوان یک منبع تغذیه ارگانیک برای درختان، رسیدن همزمان میوهها و کاهش استرس سرمایی و تسریع رشد ریشهها را به همراه دارد. همچنین کود کمپوست بهعنوان یک ماده آلی ماندگار و پایدار، به حفظ تناوب محصول، افزایش رنگ و اندازه و یکدست شدن محصول و جلوگیری از آلودگی خاک کمک میکند.
سؤالات متداول:
1. چگونه میتوانم از کود کمپوست برای باغبانی عمودی استفاده کنم؟
در باغبانی عمودی، گیاهان در سطح عمودی رشد کرده و از فضای کمتری استفاده میکنند. بهکارگیری کود کمپوست در باغبانی عمودی منجر به بهبود تهویه خاک، حفظ رطوبت و تأمین تغذیه مناسب برای گیاهان میشود. برای استفاده از کود کمپوست در باغبانی عمودی، آن را با خاک مخلوط کرده یا بهعنوان یکلایه بر روی خاک قرار دهید. همچنین میتوانید کود کمپوست را در زمان کاشت گیاهان استفاده کنید.
2. آیا استفاده از کود کمپوست منجر به رشد بهتر گیاهان در گلخانه میشود؟
کود کمپوست حاوی مواد آلی است که بهطور طبیعی تجزیهشده و عناصر غذایی موردنیاز گیاهان را در اختیار آنها قرار میدهند. همچنین این کود کیفیت خاک را بهبود بخشیده و ساختار خاک را ارتقا میدهد. این به معنای افزایش تهویه و آبیاری بهتر در خاک است که به رشد و توسعه ریشههای گیاهان کمک میکند. همچنین، کود کمپوست میتواند به کاهش استفاده از مواد شیمیایی و سموم در محیط گلخانه کمک کند. بدین ترتیب استفاده از کود کمپوست در گلخانهها به بهبود کیفیت و عملکرد گیاهان منجر میشود.
3. آیا کود کمپوست برای مناطق خشک و دارای خاک ماسهای مفید است؟
استفاده از کود کمپوست برای مناطق خشک و دارای خاک ماسهای میتواند، بسیار مفید و مؤثر باشد. خاکهای خشک و ماسهای دارای عملکرد ضعیفی در نگهداری رطوبت و تأمین عناصر غذایی برای گیاهان هستند. با افزودن کود کمپوست به این نوع خاکها، میزان تخلخل خاک افزایشیافته و توانایی خاک در نگهداری رطوبت و همچنین ایجاد محیط مناسب برای ریشههای گیاهان بهبود مییابد. کود کمپوست حاوی انواع نهادههای غذایی ضروری برای گیاهان است که باعث تأمین این عناصر برای گیاهان شده و درنتیجه شرایط رشد و توسعه را برای آنها ایجاد میکند.