سم فن پروپاترین (دانیتول) یک لیتری

فن پروپاترین (دانیتول)

حشره كش و كنه كش تماسی و گوارشی

Oral  LD₅₀ : 66/7-70 mg/kg 

دوره کارنس : 14 روز

این آفتکش در بازار با نام تجاری دانیتول (Danitol EC10%)  وجود دارد.فن پروپاترین حشره كش و كنه كش پيريتروئيدي با خاصيت غير سيستميك و اثر تماسي و گوارشي مي‌باشد كه بصورت امولسيون (EC10%) براي كنترل حشرات و كنه‌هاي آفت گياهي استفاده مي‌شود. فن پروپاترین اثر دور كنندگي حشرات را، نيز از خود نشان مي‌دهد. ساخت اين تركيب خود انقلابي در توليد و عرضه حشره‌ كشهاي شيميايي است. فن پروپاترین در برابر نور خورشيد پايداري زيادي دارد(البته تحت تابش مستقيم اشعه ماوراي بنفش تجزيه مي‌شود) ولي زماني كه به مدت طولاني در برابر نور قرار گيرد اكسيد شده و از تأثير آن كاسته مي‌شود. چون خاصيت تبخيري كمي دارد، دوام آن روي محصول تا حد مناسبي زياد است(10 روز). نيمه عمر(DT50) فن پروپاترین در آب رودخانه 2 تا 7 هفته و در آب مقطر 6 هفته است، دوره فعال ماندن آن در خاك 1 تا 5 روز و در گياه 4 تا 6 روز است. سميت گوارشي اين تركيب براي انسان و جانوران خونگرم متوسط ولي سميت پوستي آن كم است. 

مكانيسم اثر :
فن  پروپاترین اثر ضربه اي  (knock down) سريع دارد. اين تأثير مستقيماً به اثر كشندگي سم مربوط نيست، زيرا ميزان سم لازم براي ايجاد مرگ و مير حشرات و کنه ها معمولاً بسيار بيشتر از مقداري است كه براي فلج كردن آنها مورد نياز مي‌باشد. اثر اين ترکیب مثل پيريترينها است. اثر فن پروپاترین ناشي از مهاراعصاب بوده و با درجه حرارت رابطه مستقيم دارد. فن پروپاترین ميزان حساسيت ناحيه پس سيناپسي را به تحريكات عصبي كاهش داده وميزان رها سازي گاما آمينو بوتريك اسيد(GABA) را در ناحيه پيش سيناپسي افزايش مي‌دهد در نتیجه باعث ممانعت از انتقال پيامهاي عصبي مي‌شود. فن پروپاترین چربي دوست بوده و به راحتي توسط لايه كوتيكول حشرات و سطح برگ جذب مي‌شود، به همین دلیل در مقابل شسته شدن توسط باران مقاوم است. خاصيت حشره كشي فن پروپاترین به مقدار دز توصيه شده در مورد هر آفت وپوشش كامل لايه سم روي سطح برگ بستگي دارد. اين تركيب علاوه بر اثرضربه اي، خاصيت دور كنندگي(در مقادير مصرف زياد) و عدم تغذيه آفات (در مقادير مصرف كم) را نیز دارد. همچنین با جلوگیری از تغذیه کنه های بالغ و کاهش اعمال حیاتی آنها موجب کاهش تخمها می گردد.

موارد مصرف :

فن پروپاترین به منظور كنترل حالات متحرك انواع كنه‌ها (به استثناي كنه‌هاي چهارپا/Europhides) و حشراتي مثل مگسهاي سفيد، مينوزها، حشرات برگخوار و ساقه خوار، شته‌ها، پسيلها روي درختان ميوه دانه دار، مركبات، انگور، سبزيجات و صيفي‌جات، پنبه، گياهان گلخانه‌اي و زينتي قابل استفاده است.

سازگاري و اختلاط :
تاكنون گزارشي در مورد عدم سازگاري فن پروپاترین روي گياهان مذكور در دز توصيه شده عنوان نشده است. ولي اين سم با تركيبات قليايي (نظير تركيب بردو و … )، قابل اختلاط نيست.

توجه : موارد توصیه شده، از منابع معتبر و مختلف خارجی و داخلی(کتب ، مقالات و بروشورها) استخراج گردیده و صرفا به منظور آشنایی کارشناسان و کشاورزان محترم با جنبه های مختلف کاربرد این سم می باشد. لذا پیشنهاد می شود که همیشه توصیه سازمان حفظ نباتات را در اولویت قرار دهند. در مورد توصیه های فنی شرکت اكسير كشاورزی نیز انجام آزمایش قبلی در سطح کوچک قبل از مصرف تتوصیه می گردد. در ضمن مسائل و نكات مذكور كلي بوده و بستگي به شرايط محيطي و امكانات موجود دارد. چون شرکت توليد كننده از نحوه شرايط نگهداري، زمان مصرف، مقدار دز مصرفي، چگونگي مصرف، شرايط جوي محيط واختلاط آن با ساير سموم و تركيبات شیمیایی توسط مصرف كننده بي اطلاع مي‌باشد، لذا هيچگونه مسئوليتي متوجه تولید کننده نمي‌باشد .همچنین فروش و مصرف این سم بدون نسخه گیاهپزشکی ممنوع می باشد.
موارد توصيه فن پروپاترین در محصولات كشاورزي