مواد اولیه تولید کود شیمیایی به یک یا دو مورد خاص خلاصه نشده و تعداد نسبتاً بالایی را شامل میشود. چراکه نیازهای تغذیه گیاهانی که دائماً در حال رشد، جوانهزنی، میوه دهی و تکثیر هستند، تمامی ندارد. از طرفی تغییرات ناگهانی جوی که گاهاً غیرقابلپیشبینی هستند، شرایط نگهداری از گیاهان را سختتر میسازند. کشاورزان و باغداران برای تقویت قوای گیاهان در برابر تنشها دائماً به کود کشاورزی با ماهیتهای مختلف نیاز دارند.
از این موارد گذشته هر گیاه بسته به ژنتیک و فیزیولوژیک خود به دستهای از عناصر نیازمند است و به دستههای دیگر بینیاز که این امور مختلف سبب میشوند تا صنعتگران حوزه تولید کودهای شیمیایی انواع مختلفی از مواد اولیه را درون محصولات خود بگنجانند. اگر شما هم علاقهمند هستید تا با عمده مواد اولیه تولید کود شیمیایی آشناتر شوید، در این مطلب با ما همراه باشید.
بررسی و ارزیابی مواد اولیه مورداستفاده در تولید کود شیمیایی
وقتی کودهای شیمیایی رسالت باروری و تولید و تکثیر 60% از گیاهان کشاورزی موجود در تمامی قارههای جهان را بر عهدهدارند، پس طبیعی است که توجه به مواد اولیه تولید کود شیمیایی برای همه فعالان این حوزه مهم و حیاتی باشد. بدین ترتیب به مهمترین این مواد بهصورت جداگانه میپردازیم.
1. اولین ماده: نیتروژن
بدون نیتروژن فتوسنتز گیاهان به تأخیر افتاده، رشد برگهای سبز متوقف میشود و گیاه شادابی و سرسبزی خود را از دست میدهند. با توجه بهضرورت نیتروژن در کود گیاهان از ترکیب گاز طبیعی با نیتروژن موجود در هوا به آمونیاک ماده اصلی کودهای نیتروژن دار میرسند. در ادامه متناسب با مقتضیات و نیازهای موجود آمونیاک را با عناصر دیگر ترکیب کرده تا خواص کود را تقویت نمایند.
2. دومین ماده: فسفر
سنگهای فسفات توانایی در اختیار قرار دادن فسفر موردنیاز کود گیاهان و خواص فیزیکی عالی و محتوای بالا رادارند. ازاینرو با افزودن انواع مختلف کود فسفات دار مانند دی آمونیوم فسفات، سوپر فسفات و مونو آمونیوم فسفات، شاهد بلوغ گلها و میوهها و رشد حداکثری ریشههای گیاهان و درختان هستیم.
3. سومین ماده: آهن
هرکدام از عناصر را بتوان از بستر کودهای شیمیایی فاکتور گرفت، بههیچوجه نمیشود از عنصر آهن و توانایی عالی آن در رشد گیاهان غافل شد. چراکه حضور آهن در درمان زرد شدن برگ و ساقه، رشد بیشتر برگ و ریشه، افزایش مقاومت گیاه در برابر هوای سرد و شرایط جوی نامطلوب، بسیار حیاتی است. البته اگر تمایل به افزایش شادابی و سرزندگی گیاه و جلوگیری از ریزش زودهنگام برگها دارید، نیز باید از وجود آهن در میان مواد اولیه تولید کود شیمیایی خود مطمئن شوید.
4. چهارمین ماده: پتاسیم
از ذخایر معدنی طبیعی میتوان به منابع عظیمی از پتاسیم دستیافت و از آن در ساخت کودهای پتاس باهدف افزایش مقاومت گیاهان در برابر سرما، پایداری در مواجهه با بیماریها، افزایش محصول نهایی، تقویت ریشه و پیشگیری از پژمردگی گیاهان استفاده فراوان نمود.
5. پنجمین ماده: کلسیم
با افزودن کود حاوی کلسیم به گیاهان استحکام دیواره سلولی، توان انبارداری و بهبود رنگ و طعم میوهها را شاهد هستید. همچنین کود کلسیم مهمترین نقش را در جذب مواد مغذی و تنظیم پی اچ سلولی دارد. ازاینرو حذف آن از فرآیند رشد گیاه بسیار مضر است.
6. ششمین ماده: منیزیم
اگر هدفتان کاشت محصولاتی نظیر جو و گندم است، کود منیزیم میتواند، سطح پروتئین را در میوه این گیاهان افزایش دهد. البته در سایر گیاهان نیز این کود با تنظیم جذب عنصر فسفر، تولید مواد قندی و کربوهیدرات و ایجاد شرایط بهتر برای انتقال فسفر به دانه گیاه به عنصری ضروری در میان مواد اولیه تولید کود شیمیایی تبدیلشده است. البته منیزیم توانایی بالا بردن سرعت جوانهزنی بذر را نیز دارد که بسیار ایدئال است.
7. هفتمین ماده: گوگرد
گوگرد موجود در برخی از کودها توانایی کاهش موضعی PH خاکهای قلیایی آهکی، تأمین سولفات موردنیاز رشد گیاه، افزایش حلالیت عناصر غذایی و کنترل عوامل بیماریزا را دارد. البته این عنصر قدرت افزایش جذب ریزمغذیهای خاک، فعال شدن میکروبهای مفید درون خاک، ضدعفونی نمودن خاک و افزایش سلامت محیطزیست را نیز دارد که بسیار عالی است.
8. هشتمین ماده: مس
از دیگر مواد اولیه تولید کود شیمیایی مس با خواص بینظیرش است. این عنصر محبوب جدول مندلیف به حفاظت گیاه از طریق مشارکت در تشکیل ویتامین C کمک بزرگی میکند. البته مس خواص بسیار دیگری نیز برای گیاهان دارد، ازاینرو وجود آن در کودهای شیمیایی بسیار ضروری است. کاهش تعریق گیاه، تثبیت نیتروژن، بهبود رشد گیاه و افزایش سنتز پروتئین در گیاه از دیگر مزایای شگرف مس درون کودها است.
9. نهمین ماده: منگنز
کودی که در ترکیبات خود از عنصر منگنز بهره برده باشد، بهسرعت هرچهتمامتر تنفس پذیری گیاه را تقویت، تقسیم آب در فتوسنتز را بهبود و متابولیسم کربوهیدراتها را اصلاح مینماید. حتی این عنصر در احیای نیترات گیاه و متابولیسم پروتئینی نیز دخالت کامل دارد. بدین ترتیب تقویت جوانهزنی، بهبود تولید پروتئین و تسریع رشد گیاه از معجزات حضور ریزمغذی منگنز در کودهای شیمیایی است که باید غنیمت شمرده شود.
10. دهمین ماده: روی
از فواید استفاده از روی در میان مواد اولیه تولید کود شیمیایی باید به افزایش عملکرد گلدهی گیاه، تقویت میوه، افزایش تولید پروتئین و پیشگیری از تولید میوههایی کوچک و نارس اشاره نمود. البته با مصرف منظم و اصولی این عنصر در قالب کود از ریزش بیموقع میوهها، خشکی شاخههای درختان و کمتر شدن فاصله میانگرهها نیز دور میمانید که برای کشاورزان بسیار دغدغه آور هستند.
11. یازدهمین ماده: بور
کودی که حاوی ریزمغذی بور باشد؛ با خود فواید قابلتأملی به همراه دارد. بهبود گردهافشانی، استحکام بیشتر دیوارههای سلولی و افزایش گلدهی فقط بخش کوچکی از تواناییهای بالقوه بور در رشد و پرورش گیاهان و گلها است. از این موارد گذشته بور عملکرد غشا و تقسیم سلولی را کنترل، حجم گلها را توسعه، تولیدمثل را تکثیر و مسیرهای متابولیکی را کنترل میکند. به همین دلیل عنصری حیاتی در کودها شناخته میشود.
12. دوازدهمین ماده: مولیبدن
مولیبدن در رشد گیاه، فعالیت آنزیمهای مؤثر در تبدیل نیتروژن به فرم قابلاستفاده، جذب و متابولیسم نیتروژن نقش اساسی دارد. به همین خاطر در میان مواد اولیه تولید کود شیمیایی یکی از اجزای مهم محسوب میشود. افزایش تولید اسیدآمینه، سنتز پروتئین، پیشگیری از بروز بیماری لکه زرد و تجمع نیترات و جلوگیری از پژمردگی و چروکیدگی برگها نیز از دیگر فواید این عنصر گرانبها و ارزشمند هستند.
چگونگی تهیه مواد اولیه برای تولید کودهای شیمیایی
مواد مغذی مختلفی در تهیه کودها نیاز است که میتوان آنها را از طریق استخراج یا از منابع طبیعی فراهم کرد. مواد مورد نیاز به صورت شیمیایی از مواد اولیه سنتز میشوند. جلبکهای دریایی، استخوان، نیترات سدیم، سنگ فسفات و پتاس از این جمله هستند. آمونیاک منبع مناسبی برای عنصر نیتروژن است. سنگهای فسفاته نیز در تأمین فسفر و سنگ آهک به عنوان منبعی برای عنصر کلسیم محسوب میشود. دولومیتها جهت تأمین منیزیم به کار میروند و گوگرد پس از استخراج به کودها اضافه میگردد.